O czym powinny pamiętać „świeżo upieczone” mamy? Kiedy i jakie dokumenty należy złożyć, by skorzystać z urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego? Czy pracodawca może odmówić udzielenia zgody? Warto dowiedzieć się jakie prawa i obowiązki ma pracująca mama.
Świeżo upieczona mama a urlop
Przypomnijmy, że kobieta po urodzeniu dziecka ma prawo łącznie do rocznego urlopu, z czego pierwsza "część" trwa 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka i jest to urlop macierzyński. Wniosek o urlop macierzyński składamy w terminie 21 dni od dnia urodzenia dziecka.
Druga część nazywana urlopem rodzicielskim przysługuje w wymiarze 32 tygodni (przy jednym dziecku), jedynie po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego.
Co istotne, urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo w częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Żadna z części urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni, z wyjątkiem:
1) pierwszej części urlopu rodzicielskiego, która w przypadku:
a) urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni,
2) sytuacji, gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni.
Urlop rodzicielski dla obojga rodziców
Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać oboje rodzice. Łączny wymiar urlopu obojga rodziców dla jednego dziecka nie może przekraczać maksymalnego wymiaru, tj. 32 tygodni (czyli, jeśli np. oboje rodzice decydują się przebywać na urlopie rodzicielskim, jego wymiar dla każdego z rodziców wynosi 16 tygodni).
Urlopu rodzicielskiego pracodawca udziela na pisemny wniosek pracownicy lub pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Należy pamiętać, że pracodawca jest związany wnioskiem pracownika, zatem nie może odmówić udzielenia urlopu rodzicielskiego.
Pracująca mama – prawo pracy
W czasie urlopu rodzicielskiego pracownica lub pracownik będą mogli łączyć opiekę nad dzieckiem z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Pisemny wniosek w tej sprawie powinien być złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem pracy. W takim przypadku wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do 64 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka.
Tutaj jednak możemy spotkać się z odmową pracodawcy – w sytuacji gdy łączenie pracy z urlopem rodzicielskim nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca poinformuje pracownika na piśmie.
Rodzice adopcyjni również skorzystają z urlopów
Rodzice adopcyjni również mają prawo do urlopu na takich samych prawach jak macierzyński. Po nim zaś przysługuje urlop rodzicielski. Urlopy przyznawane są w sytuacji gdy rodzice adopcyjni przyjęli na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku, gdy wobec dziecka odroczono obowiązek szkolny – dziecka w wieku do 10 roku życia oraz wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia lub przyjęli na wychowanie dziecko jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).
Mama pracująca a zasiłek macierzyński
Zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 100% podstawy wymiaru, jeżeli pracownica zdecyduje się wykorzystać jedynie urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni i taki wniosek złoży do pracodawcy w terminie 21 dni po urodzeniu dziecka. Jeśli z czasem zmieni zdanie i będzie chciała przedłużyć urlop korzystając z urlopu rodzicielskiego, wtedy za okres urlopu rodzicielskiego otrzyma zasiłek w wysokości 60% podstawy wymiaru.
Natomiast jeśli pracownica od razu po urodzeniu dziecka zdecyduje się na urlop macierzyński, a po nim rodzicielski, przez cały rok urlopu będzie otrzymywać zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru.
