Praca.pl Poradniki Rozmowa kwalifikacyjna
Błędy poznawcze w ocenie zachowań na rozmowie kwalifikacyjnej

Błędy poznawcze w ocenie zachowań na rozmowie kwalifikacyjnej

 
Błędy poznawcze w ocenie zachowań na rozmowie kwalifikacyjnej

Błędy poznawcze – czym są?

 

Każdemu zdarza się popełniać błędy. Konsekwencje niektórych z nich są ledwo zauważalne lub niewidoczne, ale mogą pojawić się też takie, których skutki będą ciągnąć się przez długi czas.


Wśród różnych kategorii błędów pojawiających się w codziennym życiu wyłoniono błędy poznawcze. Towarzyszą człowiekowi od zawsze. Polegają one na tym, że rzeczywistość postrzega się w sposób nieracjonalny, zaburzony przez różne czynniki, a w efekcie prowadzący do braku obiektywizmu w ocenie sytuacji. Dużą rolę w definiowaniu i badaniu heurystyk (umiejętności wykrywania nowych faktów i związków między nimi) i błędów poznawczych przypisuje się Danielowi Kahnemanowi (laureat Nagrody Nobla z ekonomii) i jego współpracownikowi Amosowi Tversky’emu (m.in. badacz psychologii poznawczej, współautor podręcznika psychologii matematycznej).


Błędy poznawcze w poznaniu społecznym, w ocenie sytuacji i innych relacjach oraz zdarzeniach mogą budować bariery, prowadzić do nielogicznej argumentacji i podejmowania nie do końca dobrych decyzji.

 

Błędy poznawcze – przykłady

 

Rekrutacja pracownika jest sytuacją, w której obiektywna ocena jest kluczowym elementem. Osoba przeprowadzająca wywiad z kandydatem musi dowiedzieć się, czy aplikant podoła obowiązkom, jak sprawdzi się w nowym miejscu. Mimo wielu technik i narzędzi służących do efektywnego przeprowadzania rozmów kwalifikacyjnych, nie są one wolne od błędów poznawczych.


Które z nich rekrutery popełniają najczęściej? W Zeszycie Informacyjnym Selekcja i rekrutacja. Przegląd stosowanych metod i narzędzi (Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej), wymieniono trzy bardzo istotne błędy poznawcze: efekt Halo, efekt pierwszeństwa i świeżości, stereotypy.


Pierwszy z błędów, nazywany też efektem aureoli, to ocena danej osoby pod wpływem pierwszego wrażenia. To, w jaki sposób kogoś poznaliśmy, będzie miało wpływ na dalszy ciąg relacji. Dlatego na przykład bardzo wiele mówi się o metodach wywierania dobrego wrażenia (włączając w to punktualność, schludny ubiór, elegancki styl itd.) podczas rozmów kwalifikacyjnych.


Efekt pierwszeństwa i świeżości – to błąd oceny danej osoby ze względu na pierwszą informację, którą o niej uzyskamy (pierwszeństwo) lub ostatnią (świeżość). Dlatego jeśli kandydat chce pozostawić po sobie jak najlepszą opinię, powinien najważniejsze informacje przekazać na początku i na końcu rozmowy.


Stereotypy – polegają na ocenie danej osoby poprzez pewne skróty poznawcze, za pomocą jakiejś cechy, bez poznania znaczących dla sytuacji (w tym przypadku dla rozmowy kwalifikacyjnej) danych. Na przykład matka z dziećmi może być lepiej postrzegana jako kandydatka na stanowisko nauczyciela w przedszkolu, niż mężczyzna z tatuażami zjawiający się na miejscu pracy na motocyklu. Dla rekrutera popadającego w ten błąd nie będzie miało znaczenia, ze kobieta ma podstawowe wykształcenie wymagane do pracy, a kontrkandydat jest po wielu szkoleniach i konferencjach dokształcających, ma w CV wpisaną praktykę w najlepszych placówkach i listy referencyjne od nich.

 

Lista błędów poznawczych jest bardzo długa i tak naprawdę ciągle otwarta. Dlatego zarówno rekruter jak i kandydat powinni mieć świadomość istnienia tych anomalii. Z jednej strony prowadzący rozmowę muszą się wystrzegać nieobiektywnej oceny. Z drugiej osoby przychodzące na rekrutację mogą przeciwdziałać skutkom tych błędów (pamiętając o odpowiednim schemacie przekazywania informacji, wywieraniu pierwszego wrażenia itp.).

 

Więcej artykułów "Rozmowa kwalifikacyjna"

Polecane oferty

Najnowsze artykuły

 Kto pracuje w święta? Katalog prac dozwolonych w święta

Kto pracuje w święta? Katalog prac dozwolonych w święta

Wielkanoc tuż tuż i i większość z nas powoli przygotowuje się do świętowania: planujemy urlopy, świąteczne menu, wyjazdy. Jednak święta nie dla wszystkich oznaczają wolne od pracy i możliwość wypoczynku. Zobacz, kto pracuje w Wielkanoc i na jaką rekompensatę może liczyć ze strony pracodawcy. Wyjaśniamy także, czy można odmówić pracy w święta bez konsekwencji dyscyplinarnych.

Wielkanocne „jajeczko” w pracy zdalnej

Wielkanocne „jajeczko” w pracy zdalnej

Do Wielkanocy przygotowujemy się nie tylko w domach, ale i w miejscu pracy. Czy spotkanie okolicznościowe z pracownikami to dobry pomysł? Jak świętować razem z zespołem, który pracuje zdalnie? Wystarczy e-mail z życzeniami, czy może warto zadbać o drobne upominki dla kadry? Oto krótki przewodnik po obchodach Wielkanocy w firmie.

Dress code w pracy, czyli pracownik odpowiednio ubrany

Dress code w pracy, czyli pracownik odpowiednio ubrany

Jak ubrać się na rozmowę kwalifikacyjną, jak do biura, a jak na spotkanie z kluczowym klientem? Czy tzw. Casual Friday zwalnia z obowiązkowej koszuli? Czym się różni styl black tie od white tie? Stylistka Dorota Leszek wyjaśnia, czym jest dress code, jak go stosować oraz dlaczego ubieranie się odpowiednio do sytuacji jest tak ważne dla naszej samooceny.

Moje i twoje czy nasze? Jak rozmawiać o pieniądzach, by nie zrujnować związku

Moje i twoje czy nasze? Jak rozmawiać o pieniądzach, by nie zrujnować związku

Nieporozumienia na tle finansowym są jedną z najczęstszych przyczyn rozpadu związków w Polsce – tłumaczy socjolog i coach finanansowy Anna D. Nowicka. O konflikt nietrudno, bo dla wielu par temat pieniędzy to tabu. A do ustalenia jest naprawdę wiele, począwszy od wspólnego konta, przez domowy budżet, po wspólny kredyt. Ekspertka radzi, jak rozmawiać o pieniądzach, by nie zepsuć relacji.

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – prawa, obowiązki pracodawcy, czas pracy

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – prawa, obowiązki pracodawcy, czas pracy

W UE jest około 101 mln, a w Polsce od 4 do 7 milionów osób z niepełnosprawnością. Teoretycznie cieszą się pełnią praw pracowniczych, jednak czy rynek pracy jest dla nich przyjazny? – Ich sytuacja jest złożona, ale widoczne są pozytywne zmiany, które mogą przyczynić się do większej inkluzji i wykorzystania potencjału tych osób – zauważa prezeska fundacji TAKpełnosprawni Agata Robińska. 

Społeczność internetowa wokół marki własnej – jak stworzyć? Porady, najczęstsze błędy

Społeczność internetowa wokół marki własnej – jak stworzyć? Porady, najczęstsze błędy

Rozwijanie społeczności online to nie tylko strategia marketingowa, ale również sztuka zrozumienia i współpracy z ludźmi – podkreśla Ola Gościniak, ekspertka ds. rozwijania biznesu online. W tym obszernym poradniku wskazuje najczęściej popełniane błędy w tworzeniu społeczności, a także wyjaśnia, jak uniknąć pułapek oraz co każdy właściciel marki powinien wiedzieć o swojej grupie docelowej.