Due diligence - co to jest?
Usługa due diligence to kompleksowe badanie stanu przedsiębiorstwa. Najczęściej dotyczy kwestii finansowych (czyli tego, jaka jest kondycja ekonomiczna danej firmy), ale może to być również analiza prawna (due diligence prawne), analiza organizacji (due diligence HR) czy analiza techniczna (due diligence technologiczne).
Due diligence po polsku nie ma odpowiedniej nazwy, dlatego powszechnie stosuje się nazwę anglojęzyczną (bezpośrednie tłumaczenie oznaczałoby „należytą staranność” co w istocie opisuje doskonale sposób, w jaki prowadzona jest analiza, ale nie mówi nic o jej przedmiocie).
Mówiąc wprost, w ramach kontroli bada się wybrane aspekty funkcjonowania firmy (najczęściej finansowe) i określa ich słabe i mocne strony. Analiza uwzględnia też otoczenie biznesowe firmy, czyli np. takie kwestie jak konkurencja, współpraca z kontrahentami. To przede wszystkim te aspekty odróżniają due diligence od klasycznego audytu.
Analiza due diligence. Kiedy ją wykonujemy?
Badanie due diligence spółki jest realizowane najczęściej wtedy, kiedy potrzebna jest dokładna ocena ryzyka inwestycyjnego w związku z zakupem przedsiębiorstwa. Due diligence poprzedza też wprowadzenie spółki na giełdę (jest elementem IPO, czyli pierwszej oferty publicznej) lub jest wykonywane, kiedy planowane jest łączenie spółek kapitałowych.
W Crowe Polska due diligence spółki prowadzimy najczęściej na zlecenie potencjalnego inwestora, czyli w sytuacji, kiedy jest już firma zainteresowana nabyciem danego przedsiębiorstwa. Potencjalny nabywca zrobił już rozpoznanie i w kolejnym etapie potrzebuje, aby firma zewnętrzna wykonała analizę i określiła ryzyko inwestycji – wyjaśnia Monika Byczyńska, Partner w Dziale Audytu Crowe, biegły rewident, odpowiedzialna za realizowanie badań due diligence.
Naszymi klientami są firmy z różnych branż. Często są to fundusze inwestycyjne, ale również firmy handlowe czy z obszaru IT i technologii. Z kolei przedsiębiorstwa, które badamy, również należą do różnych sektorów – są to firmy produkcyjne, IT, budowlane, przemysł, telekomunikacja. Analiza due diligence jest niezbędna zawsze wtedy, kiedy inwestor chce wiedzieć, z jakim ryzykiem będzie wiązać się transakcja, którą planuje - dodaje Monika Byczyńska.
Badanie due diligence nie zawsze jest zlecane przez inwestora. Bywa, że zleca je spółka, która planuje sprzedaż firmy, udziałów lub fuzję.
Praca jako audytor przy due diligence - zadania i wyzwania
Badanie due diligence składa się z dużej ilości konkretnych analiz. Sprawdza się między innymi: model biznesowy firmy, jakość i rzetelność danych zarządczych, księgowych, analizuje koszty operacyjne, przychody, marże, koszty sprzedaży i zarządu, analizuje kapitał obrotowy i przepływy pieniężne.
Due diligence finansowe to analiza prowadzona na bazie danych finansowych i dowodów księgowych, która pozwala zidentyfikować ryzyka leżące o stronie spółki Target (czyli tej, którą inwestor chce przejąć – przyp. aut), istotne z punktu widzenia przyszłego inwestora – wyjaśnia ekspert due diligence Crowe.
W efekcie powstaje raport, który zawiera analizę wyników operacyjnych, kapitału obrotowego, modelu biznesowego i wszystkich innych kwestii rachunkowych i finansowych, które są ważne z perspektywy inwestora oraz Targetu.
W Crowe prowadzimy badania due diligence finansowe, podatkowe, niekiedy prawne, IT i HR – dodaje Monika Byczyńska.
Jak zostać audytorem w projektach due diligence?
Osoby przechodzące do działów due diligence czy biorące udział w tego typu projektach najczęściej wcześniej pracowały jako konsultant w dziale audytu czy specjalista ds. audytu. Wynika to z tego, że aby móc z prawidłowo wykonać taką analizę konieczne jest doświadczenie w badaniu sprawozdań finansowych, znajomość przepisów oraz duża wiedza ogólno-biznesowa.
Jakie kompetencje miękkie są wymagane w tej pracy?
Monika Byczyńska wymienia kilka kluczowych kompetencji: Poza tym, że trzeba wiedzieć, gdzie szukać ryzyk i jak to robić, czyli być osobą doświadczoną w zakresie księgowości oraz audytu, niezwykle ważna jest dociekliwość oraz zdolność analitycznego myślenia. Praca przy projektach due diligence jest intensywna. Inwestor czeka na wyniki, ważny jest czas, ale nie można popełniać błędów. A to wymaga doskonałego zorganizowania oraz odporności na stres.
Gdzie i jak szukać pracy w due diligence?
Badania w obszarze due diligence przeprowadzają firmy konsultingowe działające w obszarach audytu i doradztwa. Ogłoszenia o pracę, które pojawiają się w serwisie Praca.pl, dotyczą najczęściej osób mających już w tym obszarze doświadczenie.
Dla osób z doświadczeniem w due diligence dwie najbardziej efektywne metody szukania pracy to:
• Aplikowanie na bezpośrednie ogłoszenia firm szukających takich osób, które pojawiają się w serwisach pracy,
• Monitorowanie zakładek kariera firm consultingowych, mających w swojej ofercie due diligence lub nawet aplikacja spontaniczna (czyli przesłanie zgłoszenia nawet wtedy, kiedy firma nie opublikowała ogłoszenia o pracę).
Osoby niemające jeszcze doświadczenia w tym zakresie powinny zacząć od stanowisk związanych z audytem. Również najlepiej w firmach, które w ofercie poza prowadzeniem audytu posiadają badania due diligence.
W Crowe nie mamy dedykowanego zespołu tylko do badań due diligence. Przy okazji każdego takiego projektu tworzymy interdyscyplinarny zespół, dobierając do niego osoby posiadające odpowiednie kompetencje i doświadczenie, w zależności od tego, jakie obszary funkcjonowania firmy będą objęte badaniem. Zespół składa się z partnera - biegłego rewidenta, który odpowiada za projekt, osób realizujących analizy i kierownika. To zawsze jest praca zespołowa, a ze względu na to, że wymagana jest duża wiedza, do takich projektów zapraszamy najlepszych, najbardziej doświadczonych pracowników – wyjaśnia Monika Byczyńska.
Rozwój kariery w obszarze due diligence jest zbieżny z tym, jak wygląda rozwój kariery w audycie. Monika Byczyńska podkreśla, że: najważniejszy jest rozwój pod kątem znajomości przepisów i gromadzenie doświadczenia w badaniu sprawozdań finansowych.
