Chyba każdy pracodawca chciałby się dowiedzieć, co motywuje pracowników do większego zaangażowania i podnosi efektywność ich pracy. Otóż odpowiedź na to pytanie znalazł amerykański psycholog John Stacey Adams, który sformułował tzw. teorię sprawiedliwości, nazywaną obecnie jego imieniem. Czytaj dalej i dowiedz się, na czym ona polega oraz jak możesz wykorzystać teorię sprawiedliwości Adamsa do poprawienia wyników pracy w swojej firmie.
Spis treści
Teoria sprawiedliwości Adamsa – co to?
Teoria sprawiedliwości (ang. equity theory) odwołuje się do ogólnoludzkiej umiejętności oceny pewnych działań jako sprawiedliwe lub niesprawiedliwe. Zakłada, że każdy z nas posiada pewne wewnętrzne poczucie sprawiedliwości i jest w stanie intuicyjnie odróżnić działania słuszne od krzywdzących.
Zgodnie z teorią, w kontekście pracy sprawiedliwość określana jest poprzez stosunek nakładu pracy pracownika do uzyskanej przez niego nagrody za nią w porównaniu do gratyfikacji, jaką otrzymują inni za pracę wymagającą podobnego nakładu.
Innymi słowy, za sprawiedliwy uznajemy fakt, że osoby wykonujące te same czynności służbowe otrzymują takie samo wynagrodzenie. Mamy za to poczucie niesprawiedliwości, jeśli jedna z tych osób zarabia więcej, mimo że nie wykonuje żadnej dodatkowej pracy.
Teoria sprawiedliwości Adamsa – typy pracowników
Adams zauważył, że pracownicy mający poczucie sprawiedliwego wynagradzania, są bardziej zmotywowani do pracy od tych, którzy czują, że dotyka ich niesprawiedliwość. Wraz z poczuciem sprawiedliwości rośnie bowiem zadowolenie z pracy.
Natomiast kiedy dana osoba odczuwa niesprawiedliwość, pojawia się u niej napięcie, frustracja i wreszcie wewnętrzny sprzeciw. W efekcie, zgodnie z badaniami Adamsa, niesprawiedliwie traktowany pracownik modyfikuje swoje działanie tak, by przywrócić poczucie harmonii między wkładem pracy a nagrodą za nią, i tym samym odzyskać utracone poczucie sprawiedliwości. Nie mogąc zaś powiększyć wynagrodzenia (np. gdy szef odmawia podwyżki), niezadowolony pracownik zmniejsza własny wysiłek, pracuje mniej wydajnie, wolniej itp.
Zobacz także: awans poziomy a pionowy.
Teoria sprawiedliwości Adamsa – zastosowanie
Teorię sprawiedliwości Adamsa warto brać pod uwagę w czasie organizacji pracy w zespole czy całym zakładzie pracy. Należy zadbać o to, by pracownicy mieli poczucie, że są traktowani na równi, w firmie przestrzega się zasad równouprawnienia płci, nie ma nawet cienia podejrzenia o jakąkolwiek dyskryminację.
Jednym ze sposobów jest jawność płac – zasada powszechności panuje w niektórych krajach, np. na Islandii.
Kolejną metodą, zdecydowanie częściej spotykaną w Polsce, jest częściowa jawność gratyfikacji za pracę – czyli publiczne przyznawanie nagród, powszechna informacja na temat benefitów oraz premii w firmie.
Teoria sprawiedliwości Adamsa – jakie informację przekazuje pracodawcom?
Każdy pracodawca powinien wyciągnąć wnioski płynące z teorii sprawiedliwości Adamsa. Sprawiedliwe traktowanie podwładnych jest nie tylko etyczne, ale też po prostu korzystne z punktu widzenia funkcjonowania firmy. Jak zatem zastosować zasadę Adamsa w praktyce i sprawić, by podwładni mieli poczucie sprawiedliwego traktowania?
-
właściwa komunikacja na linii przełożony – podwładny
Przede wszystkim warto także rozmawiać z pracownikami i zwracać uwagę na oznaki niezadowolenia, słuchać ich racji. Narzekająca osoba to niekoniecznie roszczeniowy pracownik! Czasami problemem nie jest też celowe pomijanie danej osoby w awansach czy premiach, ale zły system weryfikacji rzeczywistego wkładu. Być może pracy danej osoby po prostu nie widać w statystykach, a więc nie jest ona nagradzana proporcjonalnie do wkładu pracy.
-
odpowiednia organizacja pracy
Obowiązki powinny być przydzielane zgodnie z kwalifikacjami i możliwościami pracowników. Nie oznacza to jednak, że osoba, o której wiemy, że potrafi więcej, wykona coś szybciej – ma być obłożona zadaniami, kiedy jej mniej doświadczeni czy wolniejsi koledzy na tych samych stanowiskach nie mają zbyt wiele do roboty. W takim wypadku pracownik o większych umiejętnościach powinien zajmować wyższe stanowisko i być proporcjonalnie wynagradzany.
-
otwartość na informację zwrotną, badanie opinii pracowników
W codziennej pracy istotny jest także feedback. Kierownicy zespołów powinni dawać znać pracownikom, że jakieś czynności wykonują dobrze, a inne zadania wymagają poprawek itp. Dobrym pomysłem są okresowe spotkania podsumowujące.
-
skuteczny system motywacyjny
Właściwy system motywacyjny dla pracowników to podstawa każdej sprawnie funkcjonującej firmy. Nie należy go zaniedbywać! Niezadowolenie podwładnych oznacza dużą rotację, konieczność przeprowadzania rekrutacji, obniżenie jakości pracy oraz straty czasu, pieniędzy. Z kolei pozytywne nastawienie do pracy u pracowników rzutuje na lepsze wyniki zespołu i przyczynia się do sukcesu całej firmy.
