Introwertyk w pracy – porady, jak zbudować relacje

Nie starają się rzucać w oczy, wolą działać samodzielnie, chętnie wybierają pracę zdalną lub w małym zespole. Największe koszmary w pracy to dla wielu z nich głośny open-space i codzienny small talk pod dystrybutorem. Introwertycy, bo o nich mowa, stanowią ogromną część populacji (wg różnych szacunków 30-50%), ale ich potrzeby nadal bywają traktowane po macoszemu. – Introwersja to nie lęk i wycofanie czy brak pewności siebie, również nie brak kompetencji – podkreśla psycholog Joanna Marszalska. – Introwertyk dużo myśli, ale nielicznymi rzeczami się dzieli. To znaczy, że w pracy jest dużym zasobem, jednak często niezauważonym – dodaje psycholog Angelika Szymanek. Specjalistki wyjaśniają, co pomaga, a co przeszkadza w pracy introwertykom, jak ułatwić sobie wchodzenie w relacje, będąc introwertykiem, a także jakiego typu praca współgra z cechami introwertycznymi.

Introwertyk – kto to?

Według słownika języka polskiego introwertyk to ,,człowiek skupiający się na własnych przeżyciach, mało zainteresowany światem zewnętrznym"¹ . Termin ten pochodzi z łacińskiego słowa ,,introversus" oznaczającego ,,zwrócony do wewnątrz". Co o introwertykach mówi nauka?

– Introwertyzm jest to cecha osobowości. Rozpatruje się ją na stali ekstawertyzm-introwertyzm. To nie znaczy, że mamy tylko dwa końce skali, ale też wszystko pomiędzy – wyjaśnia psycholog Angelika Szymanek. – Dla uproszenia możemy sobie wyobrazić, że ekstrawertyk to osoba, która wszystko, co myśli, to mówi. Taka otwarta książka, którą każdy, kto przystanie, może przeczytać. Introwertyk natomiast dużo myśli, ale nielicznymi rzeczami się dzieli. To znaczy, że w pracy jest dużym zasobem, jednak często niezauważonym. To już nie otwarta książka, ale plik w komputerze do którego trzeba się dokopać, żeby go przeczytać – komentuje specjalistka.

• Introwertyk – cechy osobowości

Do typowych cech introwertyka należą:

• • refleksyjność,
  • analizowanie wewnętrznych przeżyć i otoczenia,
  • wysoko rozwinięta empatia,
  • potrzeba samotności w celu regeneracji,
  • ostrożność w wyrażaniu emocji,
  • lojalność,
  • trudności w nawiązywaniu przelotnych kontaktów, ,,small talków",
  • ograniczenie w mówieniu,
  • preferowanie mniejszych grup lub rozmów jeden na jeden,
  • wysoko rozwinięta intuicja,
  • kreatywność,
  • umiejętność skupienia.

• Introwertyk a ekstrawertyk

Zasadniczą różnicą pomiędzy introwersją a ekstrawersją jest źródło energii do działania, wewnętrznej motywacji i inspiracji. Introwertyk czerpie je przede wszystkim z wnętrza, ciszy oraz samotności, ekstrawertyk zaś w znacznym stopniu z kontaktów międzyludzkich i bodźców zewnętrznych. Stany emocjonalne, odczucia związane z komfortem i bezpieczeństwem – lub ich brakiem – u obu przekładają się na to, jak introwertyk i ekstrawertyk zachowują się na co dzień, szczególnie w relacji do innych ludzi, jakie miejsca wybierają do życia, jakie rozrywki czy wreszcie, jaki zawód chcą wykonywać.

Ekstrawertyk sprawia wrażenie osoby spontanicznej i pełnej entuzjazmu. Często jest inicjatorem rozmów, mówi szybko i głośno. Wielu ekstrawertyków lubi być w centrum uwagi i angażować do działania jak największą liczbę osób. Ponieważ czerpią przyjemność z kontaktów z innymi, w sposób naturalny starają się je inicjować. Uchodzą za osoby towarzyskie i otwarte, którym łatwo jest zbudować relacje.

Kim jest introwertyk? Na tym samym spotkaniu, na którym ekstrawertyk bryluje w towarzystwie, introwertyk trzyma się nieco w cieniu. Nie stara się zdobyć uwagi szerokiego grona, ale chętnie poprowadzi głębszą czy bardziej angażującą rozmowę indywidualnie z kilkoma osobami lub w małej grupie. Zanim zacznie mówić, zastanowi się i przeanalizuje sytuację. Jest uważny, a nierzadko także empatyczny. Z uwagi na swoje wycofanie, może uchodzić za zamkniętego w sobie, choć nie musi to być prawdą. Zdradza swoje myśli i odczucia wąskiemu, wybranemu gronu osób, którym ufa.

Co raz częściej można spotkać się również z takim pojęciem jak ambiwertyk. To ktoś, kto łączy w sobie cechy ekstrawertyzmu i introwertyzmu. Taka osoba zwykle dobrze czuje się i w zespole, i w pracy samodzielnej.  Ambiwertyk w pracy odznacza się dużą elastycznością, ma łatwość odnajdywania się w różnych sytuacjach zawodowych. Okazjonalnie potrafi być duszą towarzystwa, choć podobnie jak introwertyk, potrzebuje czasu dla siebie na regenerację.

Czytaj także: Zdolności adaptacyjne – czym są? Jak mogą pomóc w życiu zawodowym?

• Introwertyk a osobowość INTJ, INTP

Osobowości INTJ i INTP to typy osobowości według modelu MBTI, czyli narzędzia psychologicznego dzielącego osobowości na 16 typów, w oparciu o cztery pary przeciwstawnych preferencji: ekstrawersja–introwersja (E–I), poznanie sensoryczne–intuicyjne (S–N), myślenie–odczuwanie (T–F) oraz osądzanie–percepcja (J–P). Model MTBI cieszy się dużą popularnością, ponieważ ułatwia zrozumienie stylu działania, komunikacji czy podejmowania decyzji. INTJ i INTP to w tym modelu introwertyczne typy osobowości.

INTJ, inaczej „architekt", cechuje się strategicznym myśleniem, wysokimi umiejętnościami analizy, umiejętnościami planowania, samodyscypliną i niezależnością. Osoby z typem osobowości INTJ dobrze sprawdzą się w pracach, w których liczy się precyzja, nie lubią zaś pracować w zespole.

Osobowość INTP, zwana „logikiem", charakteryzuje się ciekawością świata, dociekliwością, umiejętnością analitycznego myślenia, niezależnością i elastycznością. Niestety INTP często popadają w prokrastynację. Mogą mieć także trudności w wyrażaniu emocji.

Powyższe typy wpisują się w introwertyzm. Zarówno INTP, jak i INTJ czerpią energię do działania z samotności, raczej stronią od dużych grup ludzi, cenią sobie autonomię. INTJ zwykle wolą jasno określone zasady i uporządkowany plan działania w stopniu jeszcze większym niż typowy introwertyk, natomiast INTP cenią swobodę, improwizację i odkrywanie nowych możliwości, co odróżnia ich od introwertyków preferujących rutynę.

Czytaj także: Jak sprawdzić osobowość zawodową?

• Jak dowiedzieć się, jaki mam typ osobowości? 

Pierwszym krokiem do rozwoju i pełniejszego wykorzystania swoich atutów czy po prostu poprawy jakości życia, jest poznanie samego czy samej siebie. Jak określić swój typ osobowości?

– Samoobserwować się – kim jestem, jaki jestem, co dla mnie dobre, czego potrzebuję, gdzie są moje granice, jakie środowisko i rola będą mi służyć, czy i w czym chcę oraz mogę się rozwijać – wskazuje psycholog Joanna Marszalska.

Specjalistka radzi, by edukować się  psychologicznie, ale sięgając do rzetelnych źródeł informacji.

– W internecie możemy utonąć w chaosie wykluczających się parapsychologicznych informacji – i to jest realne zagrożenie. Warto znaleźć wartościowe podcasty, książki, iść na terapię – podkreśla psycholog.

Jak rozpoznać introwertyka w pracy?

Zachowanie introwertyka w miejscu pracy może się różnić w zależności od wielu czynników. Jednym z istotnych jest staż pracy w danej firmie. Na początku może być osobą lekko wycofaną, obserwującą otoczenie. Z czasem jednak, gdy oswoi się z nowym miejscem pracy, staje się bardziej otwarty. Mimo to introwertyk, jeśli tylko ma taką możliwość, zawsze wybierze pracę w samotności, będzie unikać dużych spotkań. Introwertyk rzadko inicjuje rozmowy, nie lubi „small talków" i preferuje komunikację pisemną.

• Introwertyk w pracy – mocne strony

– Introwertyczność wiąże się z niższą potrzebą stymulacji i nieco mniejszą aktywnością układu dopaminergicznego. W związku z tym introwertycy w pracy świetnie zagłębiają się w dane i informacje, konsekwentnie i wieloetapowo analizują, przemyśliwują i ostrożnie planują. Decyzje introwertyków są często starannie przemyślane. Oznacza to też większą samodzielność w efektywnym wykonywaniu zadań – zauważa psycholog Joanna Marszalska.

Do mocnych stron introwertyka w pracy często należą:

• • sumienność,
  • skupienie,
  • umiejętność samodzielnej pracy,
  • przemyślane decyzje,
  • uważne słuchanie,
  • dobra komunikacja pisemna,
  • dbałość o szczegóły,
  • myślenie strategiczne,
  • lojalność,
  • szacunek dla innych,
  • przewidywalność.

• Introwertyk w pracy – słabe strony

Do słabych stron introwertyka w pracy mogą należeć:

• • niechęć do zabierania głosu,
  • niechęć do pogawędek „o niczym",
  • słaba autopromocja,
  • potrzeba ciszy i spokoju, co może być trudne do osiągnięcia w wielu miejscach pracy,
  • sprawianie wrażenia osoby mało zaangażowanej,
  • zbyt duży perfekcjonizm,
  • nadmierna skłonność analizowania, co może hamować działanie,
  • asekuracyjność i lęk przed zmianą,
  • odkładanie decyzji na później.

Czego nie lubi introwertyk?

Psycholog Joanna Marszalska wskazuje, że introwertykowi przede wszystkim przeszkadza nadmiar bodźców, niezależnie od tego, czy znajduje się w przestrzeni pozazawodowej, czy zawodowej. W kontekście tej drugiej największym koszmarem introwertyka będzie prawdopodobnie ogromne biuro z niekończącymi się rzędami stanowisk – bez osobnych pokojów czy gabinetów, w których można by się nieco odciąć od otoczenia i hałasu.

Co jeszcze utrudnia funkcjonowanie introwertykowi?

– Częsty i długi dojazd do pracy w metrze, autobusie, gdzie jest sporo zapachów i dźwięków, ludzi. Miejsce w biurze np. w pobliżu kuchni lub toalety – wylicza psycholog Joanna Marszalska. – W interakcjach z ludźmi na przykład częste dopytywanie o status pracy i przerywanie skupienia, zagadywanie. Zbyt wiele rozpraszających powiadomień – dodaje psycholog.

Introwertykowi zwykle nie odpowiadają:

• • miejsca, w których jest głośno i chaotycznie,
  • wystąpienia publiczne,
  • częste zabieranie głosu na forum grupy,
  • niezobowiązujące pogawędki, ,,small talk",
  • narzucone tempo działania,
  • ciągła interakcja z drugim człowiekiem,
  • presja ,,bycia otwartym".

• Przebodźcowanie w pracy

Jeśli bodźców jest zbyt wiele, introwertyk zaczyna odczuwać znużenie, tzw. przebodźcowanie.

– Introwertyk często ulega przebodźcowaniu w pracy i istotne jest, jak temu zaradzić. Ważne w tym kontekście są granice, których potrzebujemy strzec i które musimy szanować – komentuje Joanna Marszalska. Co można poradzić na nadmiar bodźców w pracy, szczególnie jeśli pracujemy w miejscu niezbyt przyjaznym dla osób preferujących ciszę i spokój?

– Trzeba się samoobserwować i wychwytywać sygnały ostrzegawcze świadczące o tym, że zbliżamy się do naszych granic – mówi psycholog Joanna Marszalska. – I już wtedy reagować, a nie dobijać do ściany – podkreśla. Specjalistka zauważa, że nad własnymi granicami i rozpoznawaniem, co jest dla nas OK, a co stanowi ich przekroczenie, warto pracować na indywidualnych spotkaniach z psychologiem. – Jeśli się tego nie nauczymy we wczesnej dorosłości (20-30 lat) i będziemy notorycznie przekraczać swoje granice, to zaburzenia lękowe w okolicach 40-stki są więcej niż prawdopodobne. 

A jak sobie radzić doraźnie i zmniejszyć przebodźcowanie oraz stres tu i teraz, zanim zauważymy pozytywne efekty długoterminowej pracy nad sobą?

– Kluczowe są regularne przerwy i relaks, a nie dokręcanie tempa. Są też pewne triki pozwalające sobie radzić w przypadku lekkiego przebodźcowania: posiedzieć w ciemnym pokoju bez bodźców, odpoczywać, iść na spacer i mieć kontakt z naturą, napić się dobrej herbaty, poćwiczyć – wymienia psycholog Joanna Marszalska.

Introwertyk – jak budować relacje w pracy? 

Stereotypowo introwertyków uważa się za samotników, który mają trudność z budowaniem relacji, szczególnie w nowym środowisku np. w nowej pracy. Sprawa jest jednak dużo bardziej złożona.

– A co oznaczałaby trudność? Introwertycy często nie mają potrzeby zagadywania, prowadzenia rozmowy i bycia duszą towarzystwa albo posiadania tysiąca znajomych. Co może oznaczać trudność dla ludzi wokół nich, którzy chcą mówić albo mają własne oczekiwania i wyobrażenia na to, jak interakcje z ludźmi powinny wyglądać. Wtedy to na nich spoczywa dopytywanie introwertyka i pewnie bywa, że ich to złości. A samego introwertyka – różnie. Jeśli jest zdrowy, to dla niego taka sytuacja jest OK – zauważa psycholog Joanna Marszalska. 

Podobnego zdania jest psycholog Angelika Szymanek. – Introwertyk nie ma problemów z nawiązywaniem relacji samych w sobie, jednak może preferować konkretne formy kontaktu np. małe grupy, rozmowy jeden na jeden – komentuje. – Dla wielu introwertyków problematyczne są kontakty przez urządzenia elektroniczne. Są jednak osoby, które przez lata przyzwyczaiły się do wideopołączeń i te nie będą stanowić dla nich problemu.

Angelika Szymanek wyjaśnia także, że introwertyk preferuje kontakty raczej jakościowe niż ilościowe. – Istotniejsze są nieliczne, ale głębokie relacje niż poznanie wielu osób w niewielkim zakresie. Na imprezie integracyjnej introwertyk znajdzie sobie jednego lub dwóch rozmówców, z którymi przegada całe spotkanie. Nie będzie też czuł napięcia, gdy na jakiś czas zostanie sam – mówi specjalistka.

Mitem jest zatem, że introwertyk to odludek, który nie ma przyjaciół i nie chce ich mieć.

– Introwertycy potrzebują interakcji społecznych – może mniej, może wolą skupiać się na kilku osobach. Służą im środowiska mniejsze, z mniejszą liczbą ludzi. W sytuacji, kiedy introwertyk jest w środowisku pracy albo w roli zawodowej, w której oczekiwane jest nawiązywanie kontaktów z nowymi ludźmi, jak w przypadku sprzedawcy czy osoby budującej porozumienia między działami – to pewnie będzie to trudne dla większości introwertyków i niedługo potrwa – zauważa specjalistka Joanna Marszalska.

Są zatem sytuacje, w których introwertyk będzie czuć się bardzo nieswojo. Jakiego typu kontaktów nie lubi?

– Najtrudniejsze dla osoby z dużym nasileniem introwertyzmu będą publiczne wystąpienia oraz konieczność wypowiadania się w dużej grupie. Na spotkaniach wieloosobowych najpewniej zrezygnuje z podzielenia się nawet istotnymi wnioskami i wskazówkami. Taka osoba może sprawiać wrażenie nieinteresującej, ponieważ jej ogrom wewnętrznego przeżywania wychodzi na wierzch dopiero w bliskich relacjach – zauważa psycholog Angelika Szymanek.

Istnieją jednak pewne techniki, które mogą pomóc introwertykowi w pracy zaadaptować się do nowych warunków, nawiązać kontakt ze współpracownikami czy na co dzień efektywnie pracować, bez nieustannego dyskomfortu i stresu.

– Pomocne będą stałe i małe grupy współpracowników oraz możliwość decydowania o gotowości do wystąpień publicznych. Nawet osoba introwertyczna może chcieć się raz na jakiś czas pokazać, jednak musi to się odbywać w sposób zaplanowany na jej warunkach – zaleca psycholog Angelika Szymanek. 

• Nieśmiały introwertyk? Niekoniecznie

Introwertyzm często łączony jest z nieśmiałością, warto jednak wyraźnie rozróżnić te cechy. Osoby nieśmiałe mogłyby chcieć zaistnieć w grupie, być wysłuchane i podziwiane, jednak hamuje je lęk np. przed oceną czy niska samoocena. Natomiast osoby introwertyczne ograniczają kontakty, ponieważ daje im to komfort. Preferują mniej interakcji z innymi i nie muszą z tym walczyć.

Introwertyk może być świetnym, charyzmatycznym mówcą, choć preferować wypowiadanie się w rozmowie jeden na jeden lub w niedużym zespole. Typowy introwertyk stroni także od pogawędek i okazjonalnych interakcji. Introwertyk zmuszany do codziennego small talku w pracy z osobami, które słabo zna, może czuć frustrację. Do niedawna unikanie „pogawędek przy dystrybutorze" mogło być odebrane jako chęć izolowania się czy wywyższania. 

• Introwertyk a small talk w miejscu pracy

– Obserwuję, że to na szczęście już się zmienia – zauważa Joanna Marszalska. – Jest coraz więcej miejsc pracy, w których otwarcie żartuje się ze small talku i ludzie mówią, że tego nie lubią i „nie umieją w small talk" – i jest to akceptowalne, nie ma presji, żeby go uprawiać. Nie zawsze trzeba w kuchni rozmawiać, można też w ciszy i spokoju zjeść. Nie z każdym w pracy będziemy się głęboko przyjaźnić czy lubić, co nie szkodzi świetnie współpracować i się szanować – zauważa psycholog.

Co zatem robić, gdy w naszym miejscu pracy poranny small talk czy grupowe pogawędki w przerwie na kawę są niemal obowiązkowe?

– Polecam w trakcie rozmów jeden na jeden z kolegami czy szefem dać się poznać i powiedzieć: „nie przepadam i nie umiem tak mówić o niczym – i nie ma za tym nic innego. Ale gdy stoję z wami i słucham, to też mi miło" – podpowiada specjalistka.

• Introwertyzm a rola lidera

Introwertyków często postrzega się jako osoby wycofane, a nawet lękliwe – to niekoniecznie cechy przywódcy. Czy cechy introwertyczne mogą hamować karierę? 

– Sama introwersja jako cecha osobowości, nie może hamować kariery. Świat jest bardzo szeroki i każdy może znaleźć swoje miejsce. Wielką karierę, w znaczeniu uznania, wysokiej wartości pracy i wynagrodzenia, można przecież robić jako specjalista. Natomiast introwersja, jak każda cecha, jest osobistym uwarunkowaniem wskazującym odpowiedni kierunek wyboru – pracy lub rozwoju kompetencji, które nie są dla mnie naturalne. Introwersja to nie lęk i wycofanie, czy brak pewności siebie, również nie brak kompetencji – zaznacza Joanna Marszalska i dodaje – Znam wielu ekstrawertyków z wysokim poziomem lęku.

– Mocną stroną introwertyka przywódcy będą interakcje 1:1, głębokie rozmowy, słuchanie ludzi, rozumienie ich potrzeb, przemyślane decyzje, długofalowe planowanie. Wydawałoby się, że wyzwaniem dla introwertyka pewnie będą wystąpienia publiczne, większe prezentacje, sytuacje konfliktowe, nadmierne przeciążenie spotkaniami. Jednak ekstrawertycy też mają z tym wszystkim problemy i potrzebują wsparcia w tym zakresie kompetencji managerskich. Jedynym warunkiem jest zainteresowanie naturą człowieka i psychologią oraz poszukanie możliwości rozwoju – zauważa specjalistka.

Jaka praca dla introwertyka?

Introwertyk świetnie odnajdzie się w pracy wymagającej samodzielności i skupienia. Może być niezwykle skuteczny w zawodach analitycznych, technicznych, kreatywnych, prawniczych, księgowych, związanych z badaniem i nauką i pracą z ludźmi w spokojnym otoczeniu. Najlepiej jednak, jeśli praca będzie miała formę zdalną lub będzie to praca jako freelancer / prowadzenie własnej działalności.

Zdaniem psycholog Joanny Marszalskiej dobry dla introwertyka będzie każdy zawód, w którym trzeba coś projektować i mieć do tego cierpliwość, np. grafik, architekt czy inżynier konstrukcji.

– Introwertycy są świetnymi developerami, analitykami danych, testerami. Sprawdzają się w pracy sam na sam z kodem lub danymi w środowisku IT. Nauka też potrzebuje introwertyków – do budowania hipotez, przechodzenia przez tony literatury naukowej, reserach naukowych artykułów, analizy danych z badań. Wyobrażam też sobie humanistycznie uzdolnionego introwertyka zagłębiającego się w tekst i piszącego świetny i dokładny content na stronę produktową w reklamie – wylicza psycholog.

• Czym się kierować, szukając najlepszej pracy dla introwertyka?

Introwertyk powinien szukać pracy, która da mu satysfakcję i którą wykonuję z przyjemnością w ciszy i skupieniu. Warto najpierw rozejrzeć się wśród ofert dostępnych na rynku pracy i znaleźć zatrudnienie, gdzie pracodawca daje możliwość pracy zdalnej. Kolejnymi kwestiami, które warto wziąć pod uwagę, są:

• • kultura organizacji,
  • tempo pracy,
  • poziom presji,
  • autonomia działania,
  • forma kontaktu z ludźmi,
  • styl pracy,
  • środowisko pracy.

Introwertyk zazwyczaj preferuje pracę zdalną lub hybrydową, analityczną, kreatywną, z małą ilością kontaktów lub z kontaktem w małej grupie, a także tę, w której gdzie dominuje komunikacja pisemna.

• Praca zgodna z typem osobowości – czy warto jej szukać?

Na pewno warto szukać pracy, która nam odpowiada i czujemy się w niej zrozumiani. Jednak czasem po prostu trudno znaleźć zatrudnienie, które spełniałoby wszystkie nasze oczekiwania. Rzadko też można napotkać miejsca idealne – choć zdecydowanie warto ich szukać lub postarać się uczynić obecne miejsce pracy bardziej inkluzywnym. np. poprzez otwarte komunikowanie swoich potrzeb, respektowanie granic i odnoszenie się do innych z szacunkiem.

Jeśli trudno nam rozpocząć tego typu dialog ze współpracownikami, można na początek porozmawiać z przełożonym lub pracownikiem kadrowym i zapytać, jakie są opcje w kwestii przystosowania warunków pracy do potrzeb osób introwertycznych.

Warto próbować. Kiedy pracujemy w środowisku zgodnym z typem osobowości i potrzebami psychicznymi, jesteśmy bardziej skuteczni, mamy większą satysfakcję z pracy i swobodniej się rozwijamy – dzięki lepszemu wykorzystaniu naszych mocnych stron i nie marnowaniu energii na to, co powoduje u nas znużenie.

Czytaj także: Zarządzanie neuroróżnorodnością w firmie – rola HR w tworzeniu inkluzyjnego środowiska pracy

Introwertyk – praca zdalna

Introwertycy zwykle świetnie czują się w pracy zdalnej, w której mają ograniczony kontakt z ludźmi, ciszę i mogą skupić się na zadaniu. Introwersję i home office świetnie łączą takie zawody, jak:

• Administrator baz danych

Jest to praca, która wymaga samodzielności, skupienia. Nie wymaga z kolei stałego kontaktu z klientem i co ważne, może być wykonywana zdalnie. Wadami są: bardzo duża odpowiedzialność i praca w różnych godzinach, co może nie odpowiadać introwertykowi.

• Programista

Zawód programisty także wymaga skupienia oraz powszechnie wykonywany jest w formie zdalnej. Komunikacja odbywa się najczęściej w formie pisemnej, choć w niektórych zespołach odbywają się poranne spotkania online, na przykład tzw. daily scrum. Programista jednak rzadko pracuje sam, zwykle odpowiada na małą część większego projektu. Współpraca i codzienne spotkania w zespołach Agile, szczególnie międzynarodowych, mogą stanowić pewne wyzwanie w tym zawodzie.

• Księgowy

Zawód księgowego może być dla introwertyka frustrujący, bo wiąże się z dużą odpowiedzialnością i presją czasu. Jednak najczęściej jest to indywidualna praca z liczbami i dokumentami, z powtarzalnym rytmem zadań, na dodatek odbywająca się w formie zdalnej lub hybrydowej, a to wszystko może współgrać z osobowością introwertyka.

• Redaktor

Praca jako redaktor jest odpowiednia dla wielu introwertyków: jest kreatywna, indywidualna, wykonywana w elastycznych godzinach pracy. Co więcej, nie wymaga kontaktu z klientem czy z dużymi grupami osób. Jednak praca redaktora ma także wady, takie jak duży stres, presja czasu oraz ciągła ocena wykonywanej pracy.

• Tłumacz

Zawód tłumacza to praca z tekstem, w zaciszu własnego domu, wymagająca skupienia, w zasadzie bez kontaktu z drugim człowiekiem. Wydawałoby się, że jest idealna dla introwertyka. Jednak często jest to praca samotna. Na dodatek jeśli jesteśmy freelancerem zlecenia są często nieregularne.

• Grafik komputerowy

Grafik komputerowy jest pracą kreatywną, indywidualną, którą również można wykonywać zdalnie. Często jest jednak stresująca i wiąże się z rozmowami z klientem. Nie jest wolna od presji czasu, gdyż od grafików wymaga się zwykle szybkiej reakcji w odpowiedzi na zgłaszane poprawki.

• Twórca gier

Praca jako twórca gier komputerowych wiąże się z współpracą zespołową i dużym stresem, co może nie odpowiadać introwertykowi. Z drugiej strony do plusów takiej pracy należą możliwość pracy z domu, kreatywność związana często ze swobodą działania i decyzyjnością, a także możliwość rozwoju i skupienia na długofalowych projektach.

• Specjalista ds. mediów społecznościowych

Główną zaletą tej pracy jest możliwość wykonywania jej z domu. Wiąże się z nią kreatywność, planowanie treści i analiza danych, a to wszystko zwykle lubią introwertycy.  Jednak praca ta ma również poważny minus: wymaga udostępnienia swoich personaliów w mediach społecznościowych, co może nie odpowiadać introwertykowi, który rzadko lubi być „na świeczniku". Również ciągłe interakcje z ludźmi w sieci mogą stanowić wyzwaniem i prowadzić do wypalenia zawodowego introwertyka. Jest to również praca bardzo stresująca, gdyż w internecie każdy jest wystawiony na opinie innych, a te nie zawsze bywają pochlebne.

Czytaj także: Praca zdalna a zdrowie psychiczne – wywiad z psychologiem

Introwertyk – praca jako specjalista

Zawody specjalistyczne pozwalają na skupienie, samodzielną pracę przy niskim natężeniu interakcji społecznych. Osoby lubiące ciszę i spokój odnajdą się w profesjach takich, jak:

• Laborant

Jest to praca, która przede wszystkim wymaga dużej precyzji, rygoru i czasem może być monotonna. Jednak dla introwertyka bywa idealna, gdyż wymaga skupienia, a nierzadko również kreatywności w rozwiązywaniu problemów. Co więcej, laborant zwykle pracuje w małej grupie w laboratorium, nie ma też w pracy kontaktu z klientem i osobami postronnymi.

• Pracownik naukowy

Wielu introwertyków to świetni naukowcy, którzy w takiej właśnie pracy mogą wykorzystać swoją ogromną samodzielność, umiejętności analityczne, kreatywność i zdolność do dostrzegania niuansów. Dużą zaletą tej pracy jest też praca w wąskim gronie naukowców. Pracownik naukowy musi się jednak liczyć z koniecznością publikacji i prezentacji swojego dorobku naukowego na forum jednostki badawczej i na konferencjach, bo bywa bardzo stresujące. Kolejne spore wady tej pracy to presja wyników i grantów, a coraz częściej również umiejętność nawiązywania współpracy z innymi jednostkami badawczymi, w tym międzynarodowymi. 

• Inżynier przemysłowy

Inżynier przemysłowy to typowa praca analityczna i projektowa, w której wymagana jest duża samodzielność, ale też częste spotkania z innymi specjalistami, klientami itp. Dodatkowe utrudnienia w tej pracy to presja czasu i duża odpowiedzialność.

• Bibliotekarz

Bibliotekarz jest zawodem administracyjnym. Obowiązki osoby na tym stanowisku są w znacznej mierze powtarzalne, wymagają skupienia i dokładności. Jest to praca w cichym miejscu, samodzielna i z niewielkim kontaktem z ludźmi, co może odpowiadać wielu introwertykom.

• Archiwista

Zawód archiwisty wymaga przede wszystkim cierpliwości i dokładności, i może trochę ograniczać kreatywność introwertyka. Jest to praca przewidywalna, często indywidulana lub w małych grupach, w spokojnym środowisku pracy.

• Specjalista ds. administracyjnych

To zawód czasem monotonny i wymaga pewnego kontaktu z klientami lub innymi pracownikami. Jednak zaletą może być fakt, że jest to praca biurowa, z przewidywalnym rytmem pracy, w której zadania często wykonywane są indywidualnie, a pracownik samodzielnie planuje sobie dzień pracy.

• Analityk finansowy

Praca w tym zawodzie wymaga kontaktu z ludźmi, jest dość stresująca poprzez presję terminów i wyników. Jest to praca samodzielna z danymi, często zdalna lub hybrydowa. Wymaga rozwiniętej umiejętności analitycznego myślenia i zdolności do koncentracji przez długi czas, co jest atutem wielu introwertyków.

Introwertyk – praca fizyczna

Praca fizyczna może być dla introwertyka odpowiednia, gdyż zwykle pozwala działać samodzielnie lub w małych grupach. Doskonale sprawdzi się on w takich zawodach, jak:

• Mechanik samochodowy

Praca jako mechanik wymaga kontaktu z klientem oraz często wykonywana jest w hałasie, co może potęgować zmęczenie. Jednak to praca samodzielna, praktyczna, umożliwia skupienie się nad zadaniem, a ewentualne rozmowy są przeważnie rzeczowe.

• Monter

Praca w tym zawodzie wiąże się z pracą w zespole lub/i klientami. Przede wszystkim jest to praca fizyczna w zmiennych warunkach, wymagająca dokładności i uważności. Dużą zaletą jest konkretny, wymierny efekt pracy.

• Elektryk

Do zalet pracy jako elektryk można zaliczyć wysoką autonomię pracy, samodzielność lub pracę w małych zespołach, a także konkretne zadania. Wadą jest wysoka odpowiedzialność, a dla introwertyka także częste kontakty z klientem.

• Krawiec

Krawiec to praca indywidualna, kreatywna, precyzyjna, w spokojnym otoczeniu, bez dużych kontaktów z klientami. Wydawałoby się, że jest zawodem idealnym dla osób z silnymi cechami introwertycznymi, ale sporą wadą jest tutaj presja czasu, szczególnie przy dużych zleceniach. Co więcej, krawcy muszą mierzyć się niekiedy z niezadowolonymi klientami lub licznymi poprawkami.

• Stolarz

Stolarz to zawód, w którym pracownik ma do czynienia z hałasem, pyłem i musi pracować najczęściej w dużych zespołach. Jednak jest to zawód twórczy, a samodzielna praca manualna z widocznym efektem może dawać bardzo dużo satysfakcji.

• Spawacz

Zawód spawacza wymaga odpowiednich warunków fizycznych, gotowości do pracy w różnych godzinach i jest ryzykowna z uwagi na zagrożenie poparzeń. Niemniej może współgrać z osobowością introwertyka: to praca indywidualna, najczęściej bez kontaktu z klientem, wymagająca precyzji i skupienia się na detalach. 

• Kierowca ciężarówki

Kierowca ciężarówki ma minimalne kontakty z innymi ludźmi, jest samodzielny i autonomiczny w swojej pracy, co może odpowiadać introwertykowi. Jednak do minusów tej pracy zaliczają się długie godziny za kierownicą, rozłąka z bliskimi i wysokie obciążenie psychiczne i fizyczne. Brak interakcji społecznych, nieraz przez kilka czy nawet kilkanaście dni przy długich trasach międzynarodowych, może prowadzić do depresji, lęków społecznych, wypalenia zawodowego.

• Piekarz

Praca w tym zawodzie wiąże się z wczesnym wstawaniem, pracą w grupie, a także presją i stresem. Niemniej jest to zawód manualny, kreatywny, wymagający precyzyjnego działania i w którym efekty pracy możemy zobaczyć od razu. Piekarz pracuje zazwyczaj w małym zespole i najczęściej nie ma kontaktu z klientem.

• Cukiernik

Cukiernik, podobnie jak piekarz, musi pracować pod presją czasu, wcześnie wstawać, a także mierzyć się z oczekiwaniami klientów. Z drugiej strony jest to praca zwykle indywidualna. Coraz więcej cukierników prowadzi sprzedaż swoich wyrobów online, np. za pomocą aplikacji.

• Weterynarz

Weterynarz jest zawodem, w którym pracownik ma kontakt i ze zwierzętami, i z ich właścicielami. Wymaga więc cierpliwości i odpowiedniego podejścia nie tylko do zwierząt, ale również do ludzi. Jest to praca samodzielna, najczęściej w małych grupach, zwykle w stałych godzinach.

Introwertyk w pracy z ludźmi

Mogłoby się wydawać, że introwertyk nie sprawdzi się w pracy polegającej na stałym kontakcie z ludźmi. Typowy samotnik raczej wybierze home office lub pracę, która może być wykonywana z dala od zgiełku i innych osób. Z drugiej jednak strony introwertycy mogą doskonale sprawdzić się w pracy wymagającej pogłębionej analizy, uważności, empatii np. jako psycholog czy pedagog. Dla tego typu osobowości jednak jest ważne, by interakcje były kontrolowane i nie wymagały nieustannego kontaktu, ale wiązały się częściowo z pracą indywidualną. Introwertyk może rozważyć takie zawody jak:

• Psycholog

Introwertyk z rozwiniętą empatią i umiejętnością słuchania dobrze sprawdzi się w roli psychologa. Wysokie umiejętności analizy pomogą mu znaleźć źródło problemów i zaproponować najlepszą terapię. W tej pracy może jednak pojawić się zmęczenie emocjonalne i przebodźcowanie, gdy pacjentów jest bardzo dużo w krótkim czasie, a sesje są intensywne.

• Kierownik projektu

Planowanie, umiejętność nadania struktury projektom, działanie w kryzysie, jasna komunikacja to dobre cechy introwertyka, które będą bardzo cenne w zawodzie kierownika projektu. Jednak ciągła interakcja ze współpracownikami, podwładnymi i klientami, konieczność wykazywania się asertywnością i prowadzenia negocjacji mogą być z kolei sporym wyzwaniem dla osoby z silnymi cechami introwertycznymi. 

• Prawnik

Wydawałoby się, że introwertyk nie mógłby być prawnikiem. Ciągła obecność na salach sądowych, publiczne przemówienia, negocjacje nie są

jego domeną. Z drugiej strony zawód prawnika ma wiele cech, które introwertycy mogą bardzo lubić, jak analiza, logiczne myślenie, koncentracja, precyzja oraz ogromna samodzielność.

• Specjalista ds. HR

Stanowisko indywidualne i decyzyjne, związane w pracy w niewielkiej grupie i indywidualnych rozmowach z kandydatami czy pracownikami. Specjalista HR to obecnie w coraz większym stopniu także analityk, który pracuje przed komputerem. Praca wiąże się co prawda także z organizowaniem większych wydarzeń firmowych (w przypadku specjalistów zatrudnionych w konkretnej firmie), ale te odbywają się relatywnie rzadko.

• Korepetytor

Praca jako korepetytor wymaga cierpliwości i empatii. Jeśli korepetytor dodatkowo prowadzi własną działalność, może sam wybrać godziny pracy, dzięki czemu uniknie przeciążenia związanego z dużą ilością bodźców. Korepetytor musi jednak umieć dobrze się zareklamować, zdobyć klientów, co niekiedy bywa trudne dla osób nie lubiących być w centrum uwagi.

Światowy Dzień Introwertyka – kiedy wypada?

Światowy Dzień Introwertyka wypada 2 stycznia. Święto zostało ustanowione w 2011 roku. Możemy domniemywać, że data nie jest przypadkowa, gdyż wypada akurat po hucznym Sylwestrze, po którym wielu introwertyków potrzebuje regeneracji w ciszy i samotności . 

Ciekawostką jest to, że nie ma w kalendarzu dnia ekstrawertyka.

Przypisy:

¹Słownik języka polskiego PWN, dostęp online [dostęp 15.12.2025].