1 października 2017 obniżono w Polsce wiek emerytalny. Na czym polega to obniżenie i jak wygląda obecnie ustawowy wiek emerytalny?
Wiek emerytalny — co to jest?
Wiek emerytalny oznacza czas, w którym jednostka nabywa prawa do uzyskania świadczenia emerytalnego. Innymi słowy, jest to moment, w którym człowiek może przestać pracować i zacząć otrzymywać emeryturę. (Należy pamiętać, że w związku z przejściem na emeryturę pracownikowi przysługuje odprawa emerytalna).
Wiek uprawniający do emerytury powinien w teorii być uzależniony od stanu psychofizycznego jednostki, czyli uwzględniać jej zdrowie, siły i potrzeby. W praktyce jednak stworzenie systemu, który indywidualnie traktowałby każdego, jest niemożliwe (jak również niesprawiedliwe), dlatego wprowadzono powszechny wiek emerytalny, który obowiązuje wszystkich w tym samym wieku (o ile przepisy nie mówią inaczej).
Podniesienie wieku emerytalnego w Polsce w 2013 roku
W efekcie wydłużania się życia, postępów medycyny, przemian społecznych, a także w trosce o sytuację gospodarczą kraju i jakość życia przyszłych emerytów, wprowadzono w 2013 roku wydłużenie wieku emerytalnego. Emerytura w wieku 67 lat miała przysługiwać zarówno mężczyznom, jak i kobietom. To podwyższenie wieku emerytalnego odbywać miało się stopniowo i objąć wszystkich ubezpieczonych mężczyzn w 2020 roku, a kobiety w 2040 roku. Zasady wydłużenia wieku emerytalnego opisane zostały w Ustawie z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637).
Wiek emerytalny przed reformą wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jak łatwo zauważyć, emerytura dla mężczyzn miała być później jedynie o dwa lata względem obowiązujących przepisów, ale u kobiet miała wydłużyć okres pracy aż o 7 lat.
Dzięki takim działaniom „emerytury po nowemu” miały być wyższe, a także miał zostać zapewniony odpowiedni transfer środków na zabezpieczenie tych emerytur. Zrównanie wieku emerytalnego miało też zapewnić kobietom lepsze warunki życia na emeryturze. To podniesienie wieku emerytalnego w Polsce spotkało się z dość dużym sprzeciwem społecznym.
Tabela wieku emerytalnego
W tamtym okresie, aby dowiedzieć się, jaki jest wiek przejścia na emeryturę dla osób urodzonych między 1952 a 1973 rokiem, konieczne była tzw. tabela przejścia na emeryturę, która wskazywała, w jakim miesiącu i roku osoba nabędzie uprawnień do otrzymania emerytury w zależności od tego, kiedy się urodziła. Ze względu na to, że zanim nastąpiło zrównanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn, przepisy różnicowały płcie, istniała tabela emerytalna dla mężczyzn i tabela emerytalna dla kobiet. Ustalenie wieku emerytalnego odbywało się za pomocą sprawdzenia danych w tabeli.
Obecnie, jeśli chodzi o emerytury, tabela wieku nie znajduje zastosowania – wystarczy policzyć, kiedy kończy się 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni).
Obniżenie wieku emerytalnego – 2017 rok
W 2016 roku stworzona została nowa ustawa emerytalna, która zmieniła wprowadzone wcześniej przepisy. Weszła ona w życie 01 października 2017 roku. Na jej mocy ponownie zmienił się wiek przejścia na emeryturę. Nowy wiek emerytalny wynosi tyle, ile przed reformą. W efekcie osoby, które względem wcześniejszych ustaleń nie posiadały prawa do emerytury, ale w dniu 1 października 2017 roku miały ukończony nowy wymagany wiek do emerytury, automatycznie uzyskały do niej prawo.
Emerytura - wiek
Ile wynosi wiek emerytalny w Polsce? Zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2019 roku (a istniejącymi od 2017 r.) powszechny wiek emerytalny mężczyzn to 65 lat, kobiet 60 lat. Niektóre grupy zawodowe mają niższy wiek emerytalny. Jest on z reguły niższy o 5-15 lat.
Wiek przejścia na emeryturę w Polsce jest niższy niż w większości krajów europejskich, które wprowadzają wydłużenie wieku emerytalnego oraz jego zrównanie między płciami. Kraje zachodnie zamożne (np. Francja, Dania, Islandia, Holandia, Belgia, Niemcy. Norwegia, Hiszpania) mają próg emerytalny na poziomie 67 lat dla obu płci. Większość pozostałych krajów – 65 lat. (Dysproporcje między płciami utrzymują takie kraje jak Ukraina, Rosja, Mołdawia, Białoruś i Albania). Średni wiek emerytalny w Europie dla kobiet to 63 lata i 9 miesięcy, a dla mężczyzn 64 lata i 6 miesięcy.
Nowa ustawa emerytalna
Obecnie (stan na styczeń 2019 r.) obowiązująca ustawa o wieku emerytalnym to ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pamiętać jednak należy, że nowy wiek emerytalny w Polsce wprowadziła ustawa o przejściu na emeryturę z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Szukając informacji na temat tego, jaki jest aktualny wiek emerytalny, warto zawsze podać konkretną datę (nawet jeśli dotyczy to roku bieżącego). Większość serwisów, opisując obowiązujący wiek emerytalny w Polsce, będzie odnosić się do sytuacji w momencie pisania artykułu, a nie zawsze jest podana data jego publikacji. Po kilku latach może się zatem okazać, że artykuł opisujący to, jaki jest wiek emerytalny będzie już nieaktualny.
W mediach pojawia się też niekiedy takie pojęcie jak emerytura bez względu na wiek. Jest to pomysł parlamentarzystów, by emerytura była uzależniona od lat pracy, a nie wieku. Pomysł jak na razie nie wyszedł poza fazę dyskusji. Istniało też w Polsce prawo o emeryturze bez względu na wiek dla nauczycieli, ale dotyczyło ono osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku. W praktyce zatem obecnie wszystkie takie osoby już są ma emeryturze, bo mają ponad 70 lat.
