Zakład Pracy Chronionej - co to jest?
Definicja zakładu pracy chronionej mówi, że jest to przedsiębiorstwo, które przystosowane jest do zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Podstawowym celem ZPCH (co oczywiste) jest uzyskanie dochodu oraz aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami, które nie są w stanie poradzić sobie w naturalnym środowisku otwartego rynku pracy.
Warunki pracy chronionej
Praca chroniona to taka, w której pracodawca dostosowuje miejsce pracy pod osobę wykonującą czynności służbowe. Według Unii Europejskiej definicja pracy chronionej mówi, że zatrudnienie chronione to zatrudnienie co najmniej 50% osób niepełnosprawnych niezdolnych do pracy.
W zależności od stopnia niepełnosprawności, osoba zatrudniona może liczyć na pewne przywileje pracownicze. Zależność pomiędzy lekkim stopniem niepełnosprawności a pracą wygląda następująco:
• maksymalny tygodniowy czas pracy nie może przekraczać 40 h tygodniowo (8 h dziennie),
• zakaz pracy nocnej (chyba że lekarz wyrazi zgodę),
• zakaz pracy w godzinach nadliczbowych wymuszony przez pracodawcę (chyba że lekarz wyrazi zgodę),
• możliwość odmówienia udziału w podróżach służbowych (gdy schorzenie utrudnia funkcjonowanie w terenie),
• dodatkowe 15 minut przerwy bez obniżenia wynagrodzenia.
Pracownik z lekkim stopniem niepełnosprawności nie może liczyć na dodatkowy urlop. Natomiast warunki pracy chronionej stopnia umiarkowanego oraz znacznego dają oprócz ww. korzyści, możliwość wykorzystania dodatkowych 10 dni urlopu. Pracownik ma prawo wykorzystać 21 dni roboczych na udział w turnusie rehabilitacyjnym, zabiegach specjalistycznych lub na wykonanie badań.
Dodatkowe dni wolne są pełnopłatne, a niewykorzystane przechodzą na kolejny rok. Zasady odbierania zaległych dodatkowych dni wolnych w następującym roku kalendarzowym są takie jak w przypadku zaległego urlopu. Należy je wykorzystać do końca września.
Czas pracy pracownika z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 7 h dziennie, tym samym 35 h tygodniowo. Gdy pracownik świadczy pracę w ósmej godzinie, wtedy przysługuje mu dodatkowe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Jednak lekarz medycyny pracy może wyrazić zgodę na pracę w trybie 8 h na dzień/40 h tygodniowo i wtedy zgodnie z kodeksem pracy nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie.
Osoby zdolne do pracy w warunkach pracy chronionej mogą skorzystać ze świadczeń pomocy społecznej, dodatków pielęgnacyjnych, czy ulg rehabilitacyjnych.
ZPCHr przepisy
Kto może otrzymać uprawnienia do otrzymania statusu Zakładu Pracy Chronionej?
Występują odpowiednie regulacje dotyczące Zakładu Pracy Chronionej – ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. 2018, Poz. 511) art. 28., 30., 31. i 33., oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1300).
Pracodawca, który chce ubiegać się o status Zakładu Pracy Chronionej, musi spełnić kilka wymogów formalnych. Przede wszystkim:
• prowadzić działalność gospodarczą minimum 12 miesięcy,
• zatrudniać minimum 25 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy,
• osiągać odpowiedni wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie minimum 6 miesięcy:
a) 50% zatrudnionych stanowić muszą osoby niepełnosprawne, w tym 20% z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności;
b) minimum 30% zatrudnionych stanowić muszą osoby niepełnosprawne, gdy zatrudnieni mają umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności i są niewidome, chore psychicznie lub upośledzone umysłowo;
• miejsce pracy tzn. obiekt i pomieszczenia użytkowane muszą odpowiadać przepisom bhp oraz zważać na potrzeby osób niepełnosprawnych w obszarze przystosowania stanowiska pracy chronionej, a także pomieszczeń sanitarnych oraz ciągów komunikacyjnych,
• musi zostać zagwarantowana opieka medyczna, zarówno doraźna, jak i specjalistyczna, poradnictwo oraz usługi rehabilitacyjne.
ZPCHr - dofinansowanie
Nie ma przeciwwskazań do podjęcia pracy przez osobę niepełnosprawną na otwartym rynku pracy. Pracodawca musi natomiast dostosować stanowisko pracy dla niepełnosprawnego pracownika.
Pracodawca, który spełnia warunki zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, może liczyć na dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dofinansowaniu podlegają wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych, jeśli te osoby widnieją w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych PFRON.
Tego rodzaju dofinansowanie przysługuje nie tylko pracodawcy z otwartego rynku zatrudniającemu osobę niepełnosprawną. Programem objęty jest również Zakład Pracy Chronionej.
Pracodawcy muszą spełnić dwa istotne warunki, aby ubiegać się o dofinansowanie. Przede wszystkim liczba osób zatrudnionych musi wynosić minimum 25 w pełnym wymiarze czasu pracy, a wskaźnik osób niepełnosprawnych powinien osiągać minimum 6%. Poza tym, pracodawcy nie mogą zalegać ze zobowiązaniami wobec Funduszu.
Wyjątkiem, w którym nie przysługuje dofinansowanie, są sytuacje, gdy zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika odbywa się na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. umowy-zlecenia lub umowy o dzieło. Osoby te posiadają lekki bądź umiarkowany stopień niepełnosprawności i prawo do emerytury. Ich wynagrodzenia pochodzą ze środków publicznych (w sytuacji, gdy część wynagrodzenia pochodzi ze środków publicznych, dofinansowana może zostać pozostała część wynagrodzenia).
Osoby niepełnosprawne mogą liczyć na dofinansowanie wynagrodzenia w zależności od:
• wymiaru czasu pracy,
• stopnia niepełnosprawności,
• rodzaju schorzeń,
• typu pracodawcy.
Dofinansowanie miesięczne jest proporcjonalne do wymiaru czasu pracy. Stopnie niepełnosprawności również wpływają na jego wysokość - im wyższy stopień niepełnosprawności, tym wyższe dofinansowanie. W przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności przywilejem jest dofinansowanie rzędu 450 PLN. Przy umiarkowanym - 1125 PLN, a przy znacznym 1800 PLN. Zakład chroniony może liczyć na wyższe dofinansowanie niż pozostałe firmy z otwartego rynku pracy. Składając pierwszy wniosek o dofinansowanie wynagrodzenia, pracodawca dokonuje rejestracji w PFRON.
