Zdarza się, że w czasie choroby pracownika, jego umowa o pracę dobiega końca. Czy ma on nadal prawo do zasiłku chorobowego? Czy możliwa jest kontynuacja zwolnienia lekarskiego po ustaniu stosunku pracy? Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do otrzymywania wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy, wypłacanego z jego środków przez pierwsze 33 dni choroby w danych roku kalendarzowym (w przypadku pracowników po 50 roku życia, przez pierwsze 14 dni). Po tym okresie pracownik zaczyna otrzymywać zasiłek chorobowy, który – w zależności od ilości pracowników w firmie jest wypłacany przez ZUS lub pracodawcę. Co jednak stanie się, jeśli w trakcie choroby pracownika zakończy się stosunek pracy bądź pracownik rozchoruje się już po ustaniu zatrudnienia?
Zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia
Co do zasady, pracownik, który nie jest zatrudniony, nie jest w związku z tym objęty ubezpieczeniem chorobowym. W efekcie nie przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego. Są jednak dwie sytuacje, kiedy pracownik nadal może otrzymywać zasiłek chorobowy, mimo tego, że nie posiada już tytułu do ubezpieczenia. Stanie się tak wtedy, kiedy pracownik otrzyma:
• zwolnienie lekarskie jako kontynuację zwolnienia otrzymanego w czasie trwania stosunku pracy (pracownik rozchorował się pod koniec trwania umowy o pracę i po jej rozwiązaniu nadal choruje),
• zwolnienie lekarskie po rozwiązaniu umowy o pracę, jeśli choroba nastąpiła nie później niż 14 dni od ustania tytułu do ubezpieczenia lub – w przypadku choroby zakaźnej oraz choroby o długim czasie wylęgania – niezdolność do pracy pojawiła się później (nie dalej niż 3 miesiące po ustaniu stosunku pracy – na zwolnieniu jest wtedy kod „E”). Aby wypłata wynagrodzenia po ustaniu zatrudnienia w takiej sytuacji była możliwa, choroba musi trwać minimum 30 dni bez przerwy.
Ile można chorować po ustaniu zatrudnienia
Okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby może trwać maksymalnie 182 dni. Zatem kontynuacja zwolnienia lekarskiego po ustaniu zatrudnienia jest uzależniona od tego, jak długo trwało zwolnienie przed ustaniem zatrudnienia.
Na przykład – pracownik jest na okresie wypowiedzenia, które kończy się 30 czerwca 2019 roku. 16 czerwca rozchorował się i otrzymał zwolnienie lekarskie w okresie wypowiedzenia na okres 30 dni, tj. do 15 lipca 2019 r. Po okresowej kontroli okazało się, że nadal jest chory, dlatego lekarz zdecydował się na ciągłość zwolnienia lekarskiego i wypisał pacjentowi kolejne zwolnienie lekarskie (po ustaniu stosunku pracy). Jeśli pracownik będzie nadal chory, będzie mógł otrzymywać kolejne zwolnienia, aż do momentu, w którym niezdolność do pracy (łączna) nie przekroczy 182 dni. Przez cały ten okres, chory będzie miał prawo do zasiłku chorobowego.
Wypłata zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia
Co do zasady, w czasie trwania stosunku pracy świadczenie chorobowe wypłaca pracownikowi pracodawca. Z chwilą ustania stosunku pracy, obowiązek wypłaty zasiłku chorobowego przejmuje ZUS. W powyższym przykładzie, pracownikowi pracodawca wypłaca zasiłek chorobowy do dnia 30 czerwca, a od 1 lipca, zasiłek będzie wypłacał ZUS.
Chorobowe po ustaniu zatrudnienia – w jakiej wysokości
Wysokość zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia jest ograniczona – podstawa wymiaru nie może być wyższa niż 100% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli pracownik zarabiał więcej, jego zasiłek chorobowy będzie liczony od niższej kwoty i pracownik dostanie mniejszy zasiłek, niż kiedy był zatrudniony.
Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia – kiedy nie przysługuje?
• wtedy, kiedy między zwolnieniami lekarskimi otrzymanymi w czasie trwania zatrudnienia i po nim nie było ciągłości (przy chorobie krótszej niż 30 dni),
• wtedy, kiedy choroba pojawiła się do 14 dni po ustaniu tytułu do ubezpieczenia, ale trwała krócej niż 30 dni,
• wtedy, kiedy choroba trwała minimum 30 dni, ale nie była zakaźna (kod „E”) i pojawiła się później niż po 14 dniach od ustania tytułu do ubezpieczenia chorobowego,
• wtedy, kiedy choroba była zakaźna, trwała minimum 30 dni, ale zwolnienie po ustaniu zatrudnienia chory otrzymał później niż 3 miesiące od ustania tytułu do ubezpieczenia chorobowego.
Poza tym, zwolnienie lekarskie po ustaniu stosunku pracy nie będzie uprawniać do otrzymania zasiłku chorobowego mimo spełnienia przesłanek medycznych również wtedy, kiedy:
• chory ma ustalone prawo do emerytury lub renty,
• wyczerpał się pełny okres pobierania zasiłku,
• osoba jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
• osoba nie nabyła prawa do zasiłku w trakcie ubezpieczenia, ponieważ nie przepracowała wymaganego okresu wyczekiwania,
• osoba kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia dobrowolnym, lub obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.
Gdzie dostarczyć zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia
W przypadku otrzymania L4 po ustaniu zatrudnienia, należy je przekazać do ZUS. Obecnie odbywa się to automatycznie, za pomocą e-ZLA, czyli zwolnienia elektronicznego, które lekarz przekazuje bezpośrednio do ZUS. Pytanie, gdzie wysłać zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia nie ma zatem już racji bytu – zwolnienie jest przekazywane automatycznie.
Nie wystarczy jednak przekazać zwolnienia chorobowego po ustaniu zatrudnienia, by otrzymać zasiłek chorobowy. Trzeba jeszcze złożyć w ZUS stosowane dokumenty. Można to zrobić osobiście bądź elektronicznie przez e-PUAP.
L4 po ustaniu zatrudnienia - jakie dokumenty do ZUS
Podstawą jest formularz ZAS-53 (wniosek o zasiłek chorobowy). Do ZUS składa się też druk Z-10. Jest to oświadczenie, które zawiera dane wnioskodawcy, informacje, o jaki rodzaj świadczenia występuje (zasiłek bądź świadczenie rehabilitacyjne) oraz oświadczenie dotyczące aktualnej sytuacji wnioskodawcy (np. tego, czy ma on ustalone prawo do emerytury, kontynuuje działalność zarobkową, ma zawartą umowę o pracę itd). Na druku podaje się również numer konta bankowego.
Koniec umowy a L4 - dodatkowe pytania
Ile obowiązuje ubezpieczenie po rozwiązaniu umowy o pracę? Ubezpieczenie chorobowe po ustaniu stosunku pracy obejmuje byłego pracownika tylko w ściśle określonych przypadkach, które podaliśmy powyżej. Oznacza to, że świadczenia ZUS po ustaniu stosunku pracy w postaci zasiłku chorobowego będą przysługiwać byłemu pracownikowi jedynie w określonych sytuacjach.
Ubezpieczenie zdrowotne obejmuje pracownika przez 30 dni po ustaniu stosunku pracy. Czyli nawet po ustaniu zatrudnienia, przez 30 dni były pracownik może nieodpłatnie korzystać z pomocy służby zdrowia. W jakim terminie ZUS wypłaca zasiłek chorobowy? Co do zasady ZUS ma 30 dni na wypłatę zasiłku od momentu potwierdzenia prawa do jego otrzymania.
