Praca w dziale HR stawia przed nami wiele ciekawych wyzwań zawodowych. To życie na fali z ogromną adrenaliną. Każdy dzień w HR jest zgłębianiem wiedzy o człowieku, jako o jednostce społecznej, działającej wewnątrz pewnej struktury organizacyjnej. Po latach pracy i wielu obserwacjach ma się wrażenie, że zna się już rozwiązania wszystkich zawiłych zadań, a relacje z ludźmi nie powinny być już dla nas zaskoczeniem, jednak każdy nowy dzień bardzo często niesie z sobą nowe wyzwania, kolejne doświadczenia, które mogą być włączone do naszego portfolio dobrych praktyk w zakresie HR. Jaki wachlarz umiejętności i wiedzy powinniśmy posiadać, aby móc się z nimi zmierzyć? Opowiem o roli HR i wyzwaniach stojących przed HR-owcem w nowoczesnej organizacji.
Kompleksowe zarządzanie zasobami ludzkimi w organizacji
Tak narodziło się określenie „human resources” (HR), które zostało zaczerpnięte z języka angielskiego i w polskim tłumaczeniu oznacza „zasoby ludzkie”. Mimo angielskiego zapożyczenia, określenie to bardzo szybko znalazło swoje praktyczne zastosowanie w strukturach organizacyjnych firm. Z czasem funkcje działu HR zostały mocno podzielone i pojawiły się nowe określenia, tak zwanego miękkiego i twardego HR-u.
I tak, pierwszy fundament – HR miękki – składa się z takich elementów jak: budowanie świadomości przyszłych kandydatów, z procesu rekrutacyjnego i wdrożenia pracownika oraz jego ewaluacji i motywacji w trakcie zatrudnienia, jak również z budowania szeregu systemów motywacyjnych opartych na rozwiązaniach płacowych i pozapłacowych. Natomiast na drugi fundament – HR twardy – składa się koordynacja wszystkich elementów administracji personalnej łącznie z naliczaniem płac oraz trzymaniem pieczy nad zgodnością tego fundamentu z prawem pracy i prawem cywilnym.
Jak można zauważyć, złożoność tego tematu pokazuje, że rola HR w organizacji jest wielopoziomowa i bardzo kompleksowa, niezależnie od skali biznesu, z uwagi na fakt, że praca ta jest związana głównie z czynnikiem ludzkim. Sam HR-owiec często pracuje w tak zwanej strukturze macierzowej, która jest praktykowana szczególnie w dużych i bardzo dużych organizacjach. Rola HR w takich strukturach sprowadza się nie tylko do kontaktu z kandydatami czy też pracownikami, ale również do raportowania wyników pracy do przełożonego, współpracy na wspólny sukces z innymi członkami zespołu, doradzaniu oraz wspieraniu menadżerów i kierowników departamentów.
W niektórych organizacjach HR odpowiada również za kontakt z klientami czy też dostawcami danej organizacji, co dodatkowo wpływa na złożoność jego odpowiedzialności i znaczenie w biznesie. W związku z tym rośnie jego zakres zadań i obowiązków, gdyż problematyka zapytań od różnych nadawców jest wielotematyczna i często wykracza poza ramy HR. To powoduje, że HR musi sprostać wszystkim zadaniom i zapytaniom, do tego potrzebuje szerokiej wiedzy z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi oraz wiedzy o biznesie i zachodzących w nim procesach.
Zestaw cech idealnego HR-owca w organizacji XXI wieku
Złożoność tematyczna lub nawet wielozadaniowość wpływa na fakt, że HR-owiec musi odnaleźć się w wielu rolach i z pewnością potrzebuje zdolności aktorskich. W zależności od sytuacji przyjmuje rolę handlowca – proponując atrakcyjną pracę kandydatom, twardego negocjatora – rozmawiając o budżecie z przełożonym, czy też prezentera – podczas wdrażania nowego pracownika. Inne ważne role, które HR-owiec musi odegrać, to na przykład rola kierownika kreatywnego, gdzie niejednokrotnie przyjmuje rolę moderatora akcji marketingowych w zakresie tak zwanego employer brandingu. Z rolą lidera projektu HR styka się najczęściej. Każdy nowy temat to projekt, który należy zgłębić, a jego rozwiązanie wdrożyć w wyznaczonym terminie. Bycie koordynatorem projektu łączy się również z domeną finansisty, gdzie HR-owiec musi trzymać pieczę nad realizacją celów budżetowych w firmie. Rola prawnika też jest HR-owcom dobrze znana, bo kto jak nie HR zastanawia się jak rozwiązać problem legalizacji pracy kandydata spoza Unii Europejskiej.
HR-owiec, aby mógł odnaleźć się w tych wszystkich niebanalnych sytuacjach i zadaniach, z pewnością potrzebuje umiejętności analitycznego i logicznego myślenia. Powinien posiadać umiejętność podejmowania decyzji na bazie małej ilości danych, co wiąże się z ogromnym ryzykiem. Tak więc stanie na krawędzi jest dość częstym doświadczeniem w życiu osób pracujących w dziale HR.
Złożoność problemów wymaga od HR-owca wielozadaniowości, umiejętności prioretyzacji zadań oraz umiejętności zarządzania czasem. Wymagana jest również pewna asertywność w moderowaniu rozwiązań oraz umiejętność argumentacji i dyplomacji. HR to empatia i opiekuńczość, bo to właśnie dział HR jest tym miejscem, do którego kieruje swoje kroki pracownik lub menadżer w trudnych sytuacjach. Jednakże nie zawsze zachowania kandydatów, czy też pracowników, są aż tak klarowne i często w dziale HR musimy szukać rozwiązań intuicyjnie, a tylko wieloletnie doświadczenie i umiejętność przewidywania niektórych zdarzeń, na bazie symptomów, pozwoli znaleźć właściwe rozwiązanie. Takie podejście pozwala na prognozowanie nieprzewidzianych zdarzeń, które mogą wpływać na organizację i jej konkurencyjność na rynku pracy.
Nowe wyzwania dla kadr w czasach kryzysu pandemicznego
Początek roku 2020 i czas pandemii na całym świecie postawił HR-owcom nowe wyzwania i trudności w kwestii zasobów ludzkich. Wypracowany przez lata system pracy musiał zostać diametralnie przemodelowany. Nowe obostrzenia pandemiczne wpłynęły na konieczność zbudowania nowych struktur bezpieczeństwa naszych pracowników. Również interakcje ludzkie w czasie pandemii zostały zaburzone. Ponadto, zarządzanie kryzysowe i zarządzanie zmianą nabrały nowego wymiaru. Nigdy dotąd nie mieliśmy do czynienia z takimi zagadnieniami w perspektywie bezpieczeństwa drugiego człowieka, jak w czasie pandemii. Również w aktualnej sytuacji, kiedy wiele firm utrzymuje nadal 100% pracę zdalną, intuicyjne podejście z perspektywy szklanego ekranu komputera, nie są już takie same.
Miejmy nadzieję, że przełom 2020 i 2021 roku pozwoli nam w miarę rzetelnie określić nowe zadania, które będą stały przed działem HR w okresie pandemii i w postpandemicznych czasach, a tym samym pozwolą zdefiniować nowe kompetencje HR, pomagające w odnalezieniu się w tej nowej rzeczywistości. Podsumowując, HR nie lubi rutyny, a jedyna pewna rzecz w tym dziale to ciągła zmiana.
Martyna Kowalska,
ekspert w zakresie rekrutacji i relacji biznesowych w Capgemini