Kodeks pracy

 
Kodeks pracy

Kiedy słyszymy „ustawa Kodeks pracy” albo „nowy Kodeks pracy”, większość z nas myśli o kolejnym nudnym akcie prawnym, pełnym zawiłych przepisów i zapewne zupełnie nieprzydatnym w codziennym życiu. Tymczasem świadomość swoich praw i obowiązków jako pracownika jest niezwykle potrzebna – daje pewność działań, wyjaśnia wątpliwości, pozwala w świadomy sposób regulować z pracodawcą zasady pracy.

 

Dodatkowo wszelkie nieprawidłowości wynikające z pracy zarobkowej można wyjaśnić w oparciu o Kodeks pracy. Nie jest on łańcuchem na szefa albo podwładnego.


Jest regulacją prawną umożliwiającą wzajemny stosunek pracy, określającą prawa pracownika i pracodawcy oraz obowiązki obydwu stron.

 

Mając na uwadze sentencję: „Ignorantia iuris nocet” (nieznajomość prawa szkodzi), warto zapoznać się z tym, co ci wolno, a czego nie oraz co ci się należy, gdy jesteś pracownikiem.

 

Kodeks pracy – ciekawostki

 

Podstawowe przepisy prawa pracy zwykle są znane pracownikom, gdyż znajdują odzwierciedlenie w podpisywanych umowach. W Kodeksie znajduje się jednak wiele rzadziej stosowanych norm, o których być może nie miałeś pojęcia. Warto się z nimi zapoznać, by być świadomym swoich praw i obowiązków. Oto kilka mniej znanych przepisów:

• po wprowadzeniu nowelizacji Kodeksu pracy w 2018 r. możliwe jest, by pracę zarobkową wykonywały już osoby w wieku 15 lat (a w szczególnych przypadkach nawet wcześniej);
• od 2010 r. możliwe jest korzystanie z urlopu ojcowskiego. Od 2012 roku, ojcom przysługują 2 tygodnie urlopu, który mogą wykorzystać zanim dziecko ukończy dwa lata (z wyjątkami). Urlop można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach po tydzień każda;
• pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom napojów i posiłków, jeśli praca odbywa się w warunkach uciążliwych, na przykład gorącego lub zimnego mikroklimatu. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów jedną z okoliczności nakładających obowiązek dostarczenia napojów jest praca w temperaturze powyżej 25 stopni Celsjusza;
• telepracownikowi, czyli osobie wykonującej swoje obowiązki zdalnie, pracodawca musi umożliwić korzystanie z biura, pomieszczeń socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej na takich samych zasadach, jak pracownikom zatrudnionym stacjonarnie. Szef może też prowadzić kontrolę pracownika w miejscu wykonywania przez niego czynności służbowych, jednak „wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności telepracownika i jego rodziny ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych, w sposób zgodny z ich przeznaczeniem (art. .67.14. § 3.);
• prawo do 100% wynagrodzenia w czasie niezdolności do pracy mają nie tylko kobiety w ciąży, ale również osoby, które uległy wypadkowi w drodze do i z pracy oraz osoby zamierzające zostać dawcami narządów, tkanek, komórek za czas uczestniczenia w badaniach oraz zabiegu pobrania tychże;
• za pracę w godzinach nadliczbowych kierownicy komórek organizacyjnych firmy dostaną wynagrodzenie tylko wtedy, gdy nie otrzymali wolnego za nadgodziny, a praca była wykonywana w niedzielę lub święto. Jeśli nadgodziny były realizowane w tygodniu pracy, kierownicy nie mają prawa do uzyskania za nie dodatkowego wynagrodzenia;
• osobom zwolnionym przez pracodawcę przysługują dodatkowe dni na szukanie pracy – 2 przy wypowiedzeniu trwającym do 1 miesiąca i 3 przy trzymiesięcznym wypowiedzeniu umowy. Dni te są pełnopłatne, ale udzielane na wniosek pracownika. Nie wykorzystane – przepadają;
• tzw. dni wolne na żądanie nie stanowią dodatkowego urlopu, ale pobierane są z przysługującej pracownikowi puli urlopowej, wynoszącej 20 lub 26 dni w roku (w zależności od stażu pracy).

 

Inne kwestie związane z pracą

 

Pracownik powinien znać nie tylko Kodeks pracy. Obowiązki pracodawcy i zatrudnionego wynikają z wielu aktów tworzących prawo pracy, np. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.


Do jego regulacji zalicza się na przykład to, że:

• na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.
• w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C (291 K).

 

Więcej artykułów "Rynek pracy"

Polecane oferty

  • Młodszy mikrobiolog - laboratorium weterynaryjne

    Vetlab Sp. z o.o.   Wrocław, Wodzisławska 6    praca stacjonarna
    specjalista mid / junior  umowa o pracę  pełny etat  rekrutacja online
    1 godz.
    Zakres obowiązków: wykonywanie analiz mikrobiologicznych (posiewy, identyfikacja, antybiogramy), konsultowanie wyników badań, prowadzenie dokumentacji.
  • Bank Pocztowy S.A.
    specjalista (mid)  umowa o pracę  pełny etat
    1 godz.
    Twój zakres obowiązków formułowanie założeń dla procesu rozliczeń usług realizowanych przy udziale podmiotów Grupy Kapitałowej Poczty Polskiej; kontrola merytoryczna i rozliczanie faktur wystawianych przez podmioty z Grupy Kapitałowej Poczty Polskiej z tytułu sprzedaży produktów i...
  • Specjalista / Specjalistka do spraw marketingu i reklamy

    Caesar Vape s.r.o.   Nysa    praca stacjonarna
    specjalista (mid)  pełny etat  aplikuj szybko  aplikuj bez CV
    1 godz.
    Miejsce pracy: Nysa (woj. Opolskie) Twój zakres obowiązków: Budowanie dobrego wizerunku marki; Skuteczne dotarcie do potencjalnych klientów; Planowanie, realizacja i nadzór nad projektami marketingowymi; Dbanie o spójność komunikacji marketingowej z centralą firmy; Tworzenie strategii...
  • ProPoint S.A.
    pracownik fizyczny
    18 godz.
    Opis stanowiska montaż elementów instalacji elektrycznych w branży automatyki przemysłowej i robotyki, uruchamianie nowych i modyfikowanie istniejących maszyn i urządzeń oraz gniazd i linii produkcyjnych, analizowanie usterek i rozwiązywanie problemów technicznych, prace ślusarskie i...
  • Product Manager w branży wędkarskiej

    Abramis Sp. z o.o.   Łomianki, ul. Łąkowa 52a    praca stacjonarna
    kierownik/koordynator / menedżer  umowa o pracę  pełny etat   8 000 - 10 000 zł brutto/mies.
    18 godz.
    Zakres obowiązków: Aktywny udział przy wprowadzaniu nowych produktów. Monitorowanie trendów na rynku oraz potrzeb i wymagań klientów. Tworzenie zamówień w fabrykach, w oparciu o analizy sprzedaży. Samodzielne testowanie produktów przed wprowadzeniem do sprzedaży. Analiza działań...
  • Młodszy Specjalista ds. Należności

    Coral Travel Poland Sp. z o.o.   Warszawa, Mokotów, ul. Postępu 17B    praca stacjonarna
    młodszy specjalista (junior)  umowa o pracę  pełny etat
    19 godz.
    Twój zakres obowiązków Obsługa rozliczeń należności od Biur Podróży/Agentów oraz Klientów indywidualnych (płatności, faktury, raporty, zapytania telefoniczne i mailowe), Informacja wychodząca w zakresie rozliczeń, monitów, sald.

Najnowsze artykuły

 Kto pracuje w święta? Katalog prac dozwolonych w święta

Kto pracuje w święta? Katalog prac dozwolonych w święta

Wielkanoc tuż tuż i i większość z nas powoli przygotowuje się do świętowania: planujemy urlopy, świąteczne menu, wyjazdy. Jednak święta nie dla wszystkich oznaczają wolne od pracy i możliwość wypoczynku. Zobacz, kto pracuje w Wielkanoc i na jaką rekompensatę może liczyć ze strony pracodawcy. Wyjaśniamy także, czy można odmówić pracy w święta bez konsekwencji dyscyplinarnych.

Wielkanocne „jajeczko” w pracy zdalnej

Wielkanocne „jajeczko” w pracy zdalnej

Do Wielkanocy przygotowujemy się nie tylko w domach, ale i w miejscu pracy. Czy spotkanie okolicznościowe z pracownikami to dobry pomysł? Jak świętować razem z zespołem, który pracuje zdalnie? Wystarczy e-mail z życzeniami, czy może warto zadbać o drobne upominki dla kadry? Oto krótki przewodnik po obchodach Wielkanocy w firmie.

Dress code w pracy, czyli pracownik odpowiednio ubrany

Dress code w pracy, czyli pracownik odpowiednio ubrany

Jak ubrać się na rozmowę kwalifikacyjną, jak do biura, a jak na spotkanie z kluczowym klientem? Czy tzw. Casual Friday zwalnia z obowiązkowej koszuli? Czym się różni styl black tie od white tie? Stylistka Dorota Leszek wyjaśnia, czym jest dress code, jak go stosować oraz dlaczego ubieranie się odpowiednio do sytuacji jest tak ważne dla naszej samooceny.

Moje i twoje czy nasze? Jak rozmawiać o pieniądzach, by nie zrujnować związku

Moje i twoje czy nasze? Jak rozmawiać o pieniądzach, by nie zrujnować związku

Nieporozumienia na tle finansowym są jedną z najczęstszych przyczyn rozpadu związków w Polsce – tłumaczy socjolog i coach finanansowy Anna D. Nowicka. O konflikt nietrudno, bo dla wielu par temat pieniędzy to tabu. A do ustalenia jest naprawdę wiele, począwszy od wspólnego konta, przez domowy budżet, po wspólny kredyt. Ekspertka radzi, jak rozmawiać o pieniądzach, by nie zepsuć relacji.

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – prawa, obowiązki pracodawcy, czas pracy

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – prawa, obowiązki pracodawcy, czas pracy

W UE jest około 101 mln, a w Polsce od 4 do 7 milionów osób z niepełnosprawnością. Teoretycznie cieszą się pełnią praw pracowniczych, jednak czy rynek pracy jest dla nich przyjazny? – Ich sytuacja jest złożona, ale widoczne są pozytywne zmiany, które mogą przyczynić się do większej inkluzji i wykorzystania potencjału tych osób – zauważa prezeska fundacji TAKpełnosprawni Agata Robińska. 

Społeczność internetowa wokół marki własnej – jak stworzyć? Porady, najczęstsze błędy

Społeczność internetowa wokół marki własnej – jak stworzyć? Porady, najczęstsze błędy

Rozwijanie społeczności online to nie tylko strategia marketingowa, ale również sztuka zrozumienia i współpracy z ludźmi – podkreśla Ola Gościniak, ekspertka ds. rozwijania biznesu online. W tym obszernym poradniku wskazuje najczęściej popełniane błędy w tworzeniu społeczności, a także wyjaśnia, jak uniknąć pułapek oraz co każdy właściciel marki powinien wiedzieć o swojej grupie docelowej.