SWOT - co to jest
SWOT to jedna z najpopularniejszych metod analizy strategicznej firmy. Jest ważną częścią biznesplanu i przydaje się zarówno na początku działalności gospodarczej, jak i w późniejszych etapach jej funkcjonowania. Zwłaszcza, gdy planowane są jakieś zmiany albo podejmowane ważne decyzje.
W tej metodzie bierze się pod uwagę 4 grupy czynników, mających wpływ na sytuację przedsiębiorstwa:
S - (ang. strenghts) - mocne strony firmy,
W - (ang. weaknesess) - słabe strony firmy,
O - (ang. opportunities) - szanse,
T - (ang. threats) - zagrożenia.
W zależności od przyjętej perspektywy, silne i słabe strony traktuje się jako czynniki wewnętrzne, a szanse i zagrożenia przedsiębiorstwa - zewnętrzne, niezależne od danej firmy. Można także przyjąć założenie, że pierwsze dwa obszary dotyczą teraźniejszości, a kolejne - przyszłości albo iż mocne i słabe aspekty to wszystko, na co firma ma wpływ, natomiast szanse i zagrożenia nie są możliwe do zmiany.
Mocne strony firmy oraz szanse
Mocne strony przedsiębiorstwa to wszystkie czynniki, które dają mu przewagę konkurencyjną i są atutami. Dotyczą różnych sfer działalności i można do nich zaliczyć np. wysoko wykwalifikowany personel, dobrą jakość produktów, silną strategię reklamową, atrakcyjną lokalizację firmy, płynność finansową.
Silne strony decydują o sukcesie na rynku. Nie należy mylić ich z szansami. Te wynikają z zewnętrznych czynników, których kierownictwo firmy nie jest w stanie zmienić. Jako szanse można odbierać np. wzrost popularności jakichś produktów, ułatwienia wynikające ze zmian w przepisach, spadek konkurencji.
Słabe strony firmy oraz zagrożenia
W metodzie SWOT bardzo ważne jest trafne określenie także słabych stron. Przykłady czynników zależnych od przedsiębiorstwa i mających negatywny wpływ na jego funkcjonowanie to m.in. niewykwalifikowana kadra, zła atmosfera pracy, zła jakość obsługi, skomplikowane procedury wewnątrz firmy, przestarzałe metody produkcji.
Negatywnie na działalność organizacji wpływają także czynniki zewnętrzne, niezależne od decyzji podejmowanych przed zarząd. Do zagrożeń można zaliczyć np. pojawienie się silnego konkurenta, wzrost podatku, nowe ograniczenia prawne.
Strategia agresywna
Aby wybrać na podstawie analizy najbardziej odpowiednią strategię dalszego działania wyżej opisane składniki trzeba odpowiednio uszeregować i zhierarchizować, określając, co jest najważniejsze. Służy do tego celu macierz SWOT. Jest to właściwie tabela z 4 polami, dzięki której w prosty sposób możemy poddać ocenie zebrane czynniki, a następnie wybrać najodpowiedniejszą strategię.
Jeśli w analizie przeważają mocne strony i szanse – można dążyć do ekspansji na rynku, inwestować i rozwijać przedsiębiorstwo. To tak zwana strategia agresywna (maxi-maxi) sprawdzi się, kiedy firma ma wiele atutów, a do tego warunki zewnętrzne są sprzyjające.
Strategia konserwatywna
Jeżeli liczba silnych stron przewyższa słabości przedsiębiorstwa, ale szanse w porównaniu do zagrożeń są znikome, przyjmuje się strategię konserwatywną (maxi-mini). Sprowadza się ona do maksymalnego wykorzystania wewnętrznych, pozytywnych cech firmy, całego jej potencjału, w taki sposób, aby zminimalizować zagrożenia w środowisku zewnętrznym.
Strategia defensywna
Słabe strony, w połączeniu ze znacznymi zagrożeniami nie pozwalają firmie na rozwój. Brak potencjału wewnątrz organizacji i niesprzyjające otoczenie dają podstawę do przyjęcia strategii defensywnej (mini-mini). Pozwala ona przetrwać kryzys, zakłada cięcie kosztów, ograniczenie inwestycji albo dążenie do połączenia z innym przedsiębiorstwem. Często także przyjmowana jest przed likwidacją, aby łagodnie wycofywać się z rynku.
Strategia konkurencyjna
Ostatnia strategia wybierana jest, kiedy szanse dla przedsiębiorstwa przeważają nad zagrożeniami, ale mało jest silnych stron. Strategia mini-maxi (konkurencyjna) wiąże się ze skoncentrowaniem na redukcji negatywnych cech wewnętrznych przy korzystaniu z szans pochodzących z zewnątrz. Sprzyjające otoczenie pozwala skupić się np. na ulepszaniu produktów czy poprawie produktywności.