Od 1 grudnia 2018 druki L4 ZUS ZLA zostaną zastąpione elektronicznymi zwolnieniami lekarskimi e-ZLA, które będą przesyłane bezpośrednio do pracodawcy. Już teraz w wielu przypadkach stosuje się e-ZLA. Jakie kody lekarskie są wykorzystywane na e-ZLA? Co oznaczają poszczególne symbole chorób na zwolnieniu lekarskim?
Kody chorób na zwolnieniach lekarskich
Każdy druk L4 posiada kody cyfrowe (1 lub 2), numer statystyczny choroby oraz w niektórych przypadkach, kod literowy. Co oznaczają poszczególne kody chorób na L4?
Numer statystyczny choroby - ZUS
Zwolnienie lekarskie nie zawiera słownej informacji na temat rodzaju choroby pracownika. Pracodawca nie jest uprawniony do tego, by wiedzieć, na co konkretnie choruje pracownik i nie ma obowiązku, by mu taką wiedzę przekazywać.
Kody lekarskie chorób, które umożliwiają określenie rodzaju niezdolności do pracy, są jednak przekazywane do ZUS w celach statystycznych oraz są potrzebne lekarzom do rozliczania kontraktów z NFZ. Numer statystyczny choroby na zwolnieniu lekarskim jest ustalany wg Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych.
Niezdolność do pracy - kody literowe
Zwolnienie lekarskie może zawierać kod literowy. Kody na zwolnieniach wpływają na wysokość i długość zasiłku chorobowego.
- kod choroby A – niezdolność do pracy spowodowana tą samą chorobą, którą powodowana była poprzednia niezdolność do pracy (o ile przerwa między zwolnieniami nie przekraczała 60 dni),
- kod choroby B – zwolnienie chorobowe w okresie ciąży,
- kod choroby C – zwolnienie lekarskie związane z chorobą alkoholową,
- kod choroby D – na zwolnieniu lekarskim oznacza gruźlicę,
- kod choroby E – choroba zakaźna, która rozwija się dłużej niż 14 dni.
Oznaczenia zwolnień lekarskich kodami literowymi mają dla pracodawcy duże znaczenie. W przypadku kodu B pracodawca wie, że musi naliczyć 100% wynagrodzenia chorobowego, w przypadku kodu C wie, że za pierwsze pięć dni zwolnienia zasiłek się nie należy.
W przypadku wynagrodzenia i zasiłku wynoszącego 80% podstawy wymiaru wynagrodzenia są wypłacane za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy, czyli otrzymasz także wynagrodzenie za weekend.
Symbole lekarskie chorób mają też znaczenie dla długości okresu zasiłkowego. Osoby z posiadające na L4 kody B i D mają wydłużony okres zasiłkowy ze 180 do 270 dni.
Wskazania lekarskie 1 oraz 2
ZUS ZLA kod choroby mówi pracodawcy (i ZUS), jaki jest typ choroby i jej rodzaj.
Wskazania lekarskie 1
Co oznacza 1 na zwolnieniu lekarskim? Zwolnienie lekarskie z kodem 1 oznacza, że chory musi leżeć. Oznacza to, że w razie kontroli z ZUS (bądź kontroli pracodawcy), chory musi przebywać w domu, a jeśli go nie będzie, zostanie wezwany na wyjaśnienia. Jak podają statystyki, Polacy na zwolnieniach lekarskich przebywają niemal 300 mln dni w roku. Przypuszcza się, że co dziesiąty udaje, że choruje. Dlatego też zwolnienie opatrzone nr 1 jest zazwyczaj ściśle kontrolowane.
Wskazania lekarskie 2
Co oznacza 2 na zwolnieniu lekarskim? Jest to informacja dla pracodawcy oraz ZUS (a także dla samego pacjenta), że chory może chodzić. Taki kod na zwolnieniu jest najczęściej dawany wtedy, kiedy poruszanie się nie wpływa na stan choroby – np. chory ma zapalenie spojówek, złamaną rękę. Chory przebywający na zwolnieniu z nr 2 także może zostać skontrolowany przez ZUS. Pomimo że chory może wychodzić, jest możliwość, że ZUS zarządza wyjasnienień, gdzie i w jakim celu opuścił dom.
Chory może chodzić - co to oznacza?
Niekiedy lekarz umieszcza napis na L4 - „chory może chodzić”. Oznacza to, osoba może w czasie choroby opuszczać dom i nie musi w nim przebywać stale. Wyjście z domu powinno jednak być dyktowane ważnymi potrzebami – np. wizytą u lekarza, wykonaniem sprawunków, których nikt inny nie może zrobić. Adnotacja na zwolnieniu „chory może chodzić” (numer 2) nie oznacza wcale, że chory może wyjechać na wakacje czy robić wielogodzinne zakupy w centrum handlowym.
Kod choroby na zwolnieniu ma bardzo istotne znaczenie w przypadku kontroli ZUS (lub pracodawcy). Nawet jeśli zwolnienie lekarskie posiada symbol 2, to w przypadku niezastania pracownika w domu, pracodawca (lub ZUS) może domagać się wyjaśnień – gdzie był, co robił, dlaczego wyszedł.
Każdorazowo, sytuację rozpatruje się indywidualnie. Są przecież choroby, w ramach których zaleca się zwiększenie ruchu. Pamiętać trzeba o tym, że obowiązkiem chorego jest dbanie o siebie tak by, jak najszybciej móc wrócić do zdrowia. Dlatego ZUS zakwestionuje podczas kontroli wszystkie sytuacje, które mogą negatywnie wpływać na stan zdrowia. Jeśli chory decyduje się opuścić na dłużej miejsce zamieszkania (np. wyjeżdża do rodziny) to również, jeśli posiada wskazanie lekarskie 2, powinien zgłosić zmianę miejsca pobytu.
Dla pracodawcy symbole i kody na zwolnieniu lekarskim oznaczają to, w jaki sposób może skontrolować chorego i czego się spodziewać. Przykładowo, wskazanie lekarskie 2 kod B oznacza pracownicę w ciąży, mogącą chodzić.
W interesie pracownika leży prawidłowe rozróżnianie symboli literowych oraz wskazań lekarza, dlatego zawsze warto dopytać lekarza o to, jakie wskazania umieszcza na druku ZUS ZLA.
