Możliwość pracy zdalnej należy do atrakcyjnych benefitów pozapłacowych. Jakie są obowiązki pracodawcy wobec pracownika w przypadku home office? Co mówi o pracy zdalnej prawo pracy?
Zasady BHP w pracy z domu
Przede wszystkim w Kodeksie pracy praca zdalna nosi miano: telepraca (choć istnieją spory co do tego, czy są to pojęcia tożsame). O warunkach wykonywania obowiązków i wymogach dotyczących ergonomicznego stanowiska pracy mówią artykuły od 67.5. do 67.17.
Telepracą jest praca wykonywana regularnie poza siedzibą firmy, w czasie której podwładny wykorzystuje środki komunikacji elektronicznej, np. telefon, a także komputer, tablet lub inne urządzenie podłączone do internetu etc. Pracownik przedstawia przełożonemu wyniki pracy (np. mailowo, telefonicznie, faksem lub w inny sposób).
Do szczególnego rodzaju pracy zdalnej należy zyskujący na popularności home office, czyli sytuacja, w której podwładny ma możliwość wykonywania pracy z domu np. przez część dni w tygodniu, kilka razy w miesiącu itd. Cechuje ją okazjonalność oraz to, że często jest uzależniona od każdorazowej zgody przełożonego. Ta kwestia nie została wyszczególniona w Kodeksie pracy. Warto zatem, by pracodawca – prócz kierowania się ogólnymi zasadami dotyczącymi telepracy – ustalił szczegółowe warunki korzystania z home office np. w regulaminie pracy lub innym dokumencie.
W przypadku pracy zdalnej (telepracy), zgodnie z art. 67.11.:
§ 1.Pracodawca jest obowiązany:
1) dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonywania pracy w formie telepracy, spełniający wymagania określone w rozdziale IV działu dziesiątego (Maszyny i inne urządzenia techniczne),
2) ubezpieczyć sprzęt,
3) pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu,
4) zapewnić telepracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu
- chyba że pracodawca i telepracownik postanowią inaczej, w odrębnej umowie, o której mowa w § 2.
Wiele zależy od indywidualnych ustaleń między pracodawcą a podwładnym. W odrębnej umowie mogą oni ustalić takie zagadnienia jak zakres ubezpieczenia i zasady korzystania z prywatnego sprzętu podwładnego do pracy, zasady komunikacji między podwładnym a firmą i inne kwestie. Należy pamiętać, że jeśli pracownik korzysta z prywatnych urządzeń:
telepracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny w wysokości określonej w porozumieniu lub regulaminie (...), lub w umowie (…). Przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu bierze się pod uwagę w szczególności normy zużycia sprzętu, jego udokumentowane ceny rynkowe oraz ilość wykorzystanego materiału na potrzeby pracodawcy i jego ceny rynkowe.
Przepisy BHP w pracy zdalnej – oświadczenie pracownika
Czy pracownika zdalnego obowiązują zasady bhp? Odpowiedzi na to pytanie dostarcza art. 67.17. Kodeksu pracy:
Jeżeli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca realizuje wobec niego, w zakresie wynikającym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy, obowiązki określone w dziale dziesiątym (mówiącym o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy), z wyłączeniem:
1) obowiązku dbałości o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy (…),(oraz wyposażenia technicznego i sprawność środków ochrony indywidualnej, a także ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, zgodnie z art. 212, pkt. 4.);
2) obowiązków określonych w rozdziale III tego działu (dotyczących budynków i pomieszczeń firmy),
3) obowiązku zapewnienia odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych (…).
Jak widać zatem, w świetle obecnych przepisów dotyczących telepracy pracodawca nie odpowiada za to, by pomieszczenia prywatne, w których podwładny wykonuje zadania, spełniały przepisy bhp.
Jednak istnieją spory dotyczące tego, czy praca w ramach home office powinna być traktowana jako telepraca. Ponieważ jest okazjonalna, można argumentować, że nie spełnia podstawowego warunku telepracy – a zatem wymienione wyżej wyjątki z zakresu bhp nie obowiązują. Z drugiej strony część ekspertów zauważa, że do home office nosi znamiona telepracy, a więc nie ma powodów, by nie stosować zapisów dot. telepracy.
Z punktu widzenia pracodawcy najbezpieczniej, gdy firma ustali jasne warunki dotyczące home office w regulaminie, obwieszczeniu bądź innym dokumencie. Częstą praktyką jest też wymaganie od pracownika oświadczenia o wykonywaniu zadań w czasie home office w zgodzie z zasadami bhp.
