Regulacje zawarte w Ustawie z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy określają, iż każdy, kto popełni czyn społecznie szkodliwy i zabroniony przez ustawę podlega odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe. Czyn taki może być popełniony świadomie lub nieświadomie, poprzez niezachowanie wymaganej ostrożności. Ponieważ minimalna i maksymalna wysokość grzywny za przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe, a także określenie, pod którą z kategorii zaliczamy dany czyn, wylicza się na podstawie minimalnego wynagrodzenia, od stycznia 2020 r. ulegają one zmianie w stosunku do lat ubiegłych.
Przestępstwo skarbowe – definicja
Przestępstwo karno-skarbowe to czyn narażający budżet państwa na stratę w wysokości większej niż pięciokrotność obowiązującego minimalnego wynagrodzenia, a więc w 2020 r. 5 x 2600 zł = 13000 zł. (W 2019 r. było to 11250 zł). Jeżeli inspektor kontroli skarbowej stwierdzi, że kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu zabronionego wynosi co najmniej 13000 zł, podatnik, który się takiego czynu dopuścił, podlega karze przewidzianej przez Kodeks karny skarbowy za przestępstwo skarbowe.
Przestępstwa skarbowe: kary
Art. 23 Kodeksu karnego skarbowego przewiduje jako karę za przestępstwa skarbowe grzywnę, karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności. Mogą też być zastosowane dodatkowe środki karne, takie jak ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów lub korzyści majątkowej, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania zawodu lub zajmowania stanowiska bądź pozbawienie praw publicznych. Skarbówka może też, w razie potrzeby, nałożyć na sprawcę przestępstwa skarbowego odpowiedni środek zabezpieczający, np. w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu, terapii odwykowej lub pobytu w zakładzie psychiatrycznym.
Wysokość grzywny za przestępstwo podatkowe określana jest w stawkach dziennych: sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej, biorąc pod uwagę dochody sprawcy oraz jego sytuację życiową. Stawka dzienna nie może być jednak niższa od 1/30 minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. W 2020 r. waha się więc ona w granicach od 86,67 zł do 34668 zł. Najniższa liczba stawek, które może ustalić sąd, wynosi 10, a najwyższa – 720. A więc łączna maksymalna grzywna za przestępstwo skarbowe w 2020 r. to 249 609 60 zł.
Wykroczenia skarbowe – definicja
Wykroczenie skarbowe to czyn o mniejszej skali szkodliwości społecznej, za który grożą niższe sankcje, niż za przestępstwo. Wykroczenie ma miejsce, gdy podatnik nie wpłaci (lub wpłaci poza terminem, w niepełnej wysokości) należności podatkowej do urzędu skarbowego, zatai jakikolwiek przychód, wykaże nieprawidłowe dowody zakupu lub inne dokumenty. Warunkiem tego, aby czyn taki został uznany za wykroczenie skarbowe, a nie przestępstwo, jest to, aby wartość straty podniesionej przez państwo w wyniku takiego działania nie przekraczała pięciokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym. A więc od stycznia 2020 r., kiedy wchodzi w życie podwyższenie płacy minimalnej do 2600 zł brutto, górną granicą kwoty uszczuplonej należności, która może być uznana za wynik wykroczenia, jest 13000 zł (5 x 2600 zł).
Wykroczenia skarbowe – kary
Artykuł 48 Kodeksu karnego skarbowego określa, że kara grzywny za wykroczenie skarbowe może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Czyli w 2020 r., kiedy minimalna pensja wynosi 2600 zł brutto, wysokość grzywny to od 260 do 52000 zł. Karę grzywny można też nałożyć mandatem karnym: wówczas jej wysokość odpowiada maksymalnie dwukrotności miesięcznego wynagrodzenia minimalnego, czyli od stycznia 2020 r. - 5200 zł.