Lista stanowisk - Scenarzysta

CHARAKTERYSTYKA ZAWODU

Scenarzysta jest twórcą tekstu literackiego, według którego powstaje film, przedstawienie teatralne, program telewizyjny. Tekst ten zawiera fabułę, szkic postaci, opis miejsca akcji oraz dialogi. Zawód ten powstał wraz z rozwojem filmu. Wcześniej rolę scenarzysty pełnił zazwyczaj autor sztuki. Mimo iż scenariusz stał się osobną sztuką, scenarzysta nigdy nie jest tak znany, jak reżyser filmu czy sztuki teatralnej. Nie zmieniają tego nawet osobne kategorie dla najlepszych scenarzystów w konkursach podczas festiwali filmowych.

Silne związki scenarzystów z filmem sprawiły, że sztuka pisania scenariuszy najlepiej rozwinęła się w krajach, w których realizuje się najwięcej produkcji filmowych. W Stanach Zjednoczonych scenariopisarstwo jest popłatnym rzemiosłem artystycznym. Sztuki tej uczy się tam w kilkudziesięciu szkołach. W Polsce zawód ten mocno podupadł a rola scenarzystów nigdy nie była wielka. Często pisania scenariusza podejmowali się sami reżyserzy. Obecnie wraz z pojawieniem się komercyjnych stacji telewizyjnych otwarły się przed scenarzystami nowe możliwości pracy przy pisaniu seriali, komedii sytuacyjnych, telenowel itp.


WARUNKI PRACY

Scenarzysta, pisząc scenariusz, najczęściej pracuje w samotności, co sprzyja koncentracji myśli. Podstawowym narzędziem jego pracy jest obecnie komputer. Miejscem pracy zazwyczaj jest jego mieszkanie. Bardzo trudno jest określić reguły jego pracy, gdyż każdy scenarzysta pracuje indywidualnie przy użyciu najbardziej odpowiadających mu metod. Czas pracy określa sobie sam twórca. Najczęściej jest on uzależniony od aktualnego nastroju scenarzysty. Są dni, kiedy pisanie przychodzi z trudem i w ciągu kilku godzin powstaje zaledwie kilka stron pracy, podczas gdy następnego dnia scenarzysta może pisać z niezwykłą łatwością tworząc o wiele więcej niż w ciągu kilku poprzednich dni razem. Stąd wynika też różne podejście scenarzystów do pisania. Jedni zasiadają do pisania codziennie traktując to niemal jak urzędniczy obowiązek. Inni pracują w chwilach największej inspiracji i natchnienia.


WYMAGANIA

Scenarzysta ­ podobnie jak pisarz ­ to zawód wymagający wielkiej kreatywności, pomysłowości i talentu literackiego. Jego pomysły muszą być niebanalne, prowokujące i nie pozostawiające ludzi obojętnymi. ­ Tego wymaga sztuka czy film. W tym celu musi on posiadać wyjątkowo bogatą wyobraźnię, umiejętność naśladowania i podpatrywania w swoich dziełach życia, jasność i logikę myślenia oraz wiedzę literacką i filmową.

Warunki fizyczne czy zdrowotne nie mają wpływu na niemożność podjęcia pracy twórczej. Scenariusz napisany przez osobę niepełnosprawną w niczym nie odbiega od scenariusza napisanego przez osobę sprawną fizycznie. Często zdarza się, że ze względu na swoje kalectwo cechują się większą wrażliwością, przez co ich twórczość jest bogatsza. Dzięki postępowi technicznemu scenariusze mogą też pisać osoby niewidome.


WARUNKI PODJĘCIA PRACY

W Polsce możliwości nauki pisania scenariuszy są bardzo ograniczone, dlatego polscy scenarzyści uczą się tej profesji za granicą. Brakuje też polskiej literatury. Najlepiej gdy kandydat na scenarzystę jest absolwentem wyższej uczelni o kierunku filmoznawczym lub teatrologicznym. Jeśli kształcił się w innym kierunku nie dyskwalifikuje go to, jednak braki w wiedzy będzie musiał uzupełnić.

W Polsce najlepsze możliwości zdobycia wiedzy o sztuce pisania scenariuszy daje łódzka Wyższa Szkoła Filmowa, która prowadzi Podyplomowe Studium Scenariuszowe w formie studiów zaocznych trwających 2 lata. Szkoła przyjmuje co roku tylko kilka najlepszych osób zakwalifikowanych przez specjalną komisję. Roczny, intensywny kurs scenariuszowy oferuje też Warszawska Szkoła Filmowa. Słuchacze uczą się jak pisać scenariusze filmu fabularnego, telewizyjnego, sitcomu i reklamy, a także uczą się współpracy z producentami.


MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA

Scenarzysta nie ma stałego miejsca pracy. Każdy scenariusz to osobna praca. Bywa, że pisze scenariusz na zamówienie konkretnej produkcji. Częściej jednak scenarzyści muszą sami zabiegać o realizację swoich utworów. Nierzadko trwa to wiele lat, stąd bardzo często pracują jeszcze w innym zawodzie, a pisanie traktują jako zajęcie dodatkowe.
Scenarzyści, którzy chcą utrzymywać się tylko z pisania muszą podejmować się także pisania innych niż filmowe czy teatralne scenariuszy. Wielu z nich zatrudniają stacje telewizyjne, które potrzebują scenariuszy programów, filmów dokumentalnych, a także imprez plenerowych.


ZAROBKI

Sposób opłacania scenarzysty zależy od rodzaju produkcji. Jeśli jest to sztuka teatralna lub program telewizyjny zazwyczaj otrzymuje on jednorazowe wynagrodzenie. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku filmu. Tu oprócz wynagrodzenia scenarzysta jako autor może liczyć na dochody z tantiem pochodzących z kolejnych prezentacji filmu. Stawki uzależnione są od budżetu produkcji oraz renomy scenarzysty. Jeśli jest kreatywny, a jego scenariusze zyskują uznanie może zarabiać bardzo dużo.