Dekada rozwoju – główne założenia

Dekada rozwoju to jeden z programów ujętych w szeroko zakrojonej reformie polskiej gospodarki i usług społecznych, przygotowywanej przez rząd. Liczne rozwiązania prawne w ramach tzw. Polskiego Ładu mają wejść w życie już od początku 2022 r. Czego można się spodziewać, jeśli chodzi o płaszczyznę inwestycji i rozwoju przedsiębiorczości?

Dekada rozwoju – czym jest?

Dekada rozwoju jest programem zmian gospodarczych, której zgodnie z założeniem rządu najważniejsze cele to:

• utworzenie 500 tys. nowych miejsc pracy,
• subwencja dla samorządów,
• polonizacja zamówień publicznych.

Zmiany mają być wdrażane za pomocą planu realizowanego w ponad dwudziestu obszarach. Zakładane są między inny reformy budownictwa i urbanistyki. Rząd planuje liczne inwestycje w zakresie infrastruktury transportowej – zarówno lotniczej, jak i kolejowej, drogowej oraz wodnej, a także infrastruktury energetycznej oraz telekomunikacyjnej. W programie zakłada się także szersze niż do tej pory wsparcie finansowe dla programów społecznych, w tym mieszkaniowych.

Dekada rozwoju – główne cele:

• 500 tys. nowych miejsc pracy

Jak czytamy w Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej, w planach rządu jest utworzenie Banku Gospodarstwa Krajowego – funduszu, którego środki będą przeznaczane na „odbudowę i modernizację kraju po pandemii, a także osiągnięcie europejskiego poziomu życia”. Fundusz Polski Ład będzie finansował lub współfinansował zadania realizowane w programie Dekada rozwoju. Wśród nich znajdują się takie cele jak:

• rozbudowa sieci autostrad i dróg ekspresowych o ponad 2 tys. kilometrów, budowa 50 tys. kilometrów dróg, a także ponad 100 mostów i obwodnic,
• inwestycje w transport publiczny kolejowy i autobusowy, centra logistyczne, np. tworzenie nowych kolei aglomeracyjnych,
• poprawa usług społecznych (medycznych, edukacyjnych, sportowych, kulturalnych), np. remont i doposażenie 700 małych i 200 większych oddziałów szpitalnych rocznie, zbudowanie 10 tys. nowych żłobków,
• unowocześnienie infrastruktury informatycznej, np. zapewnienie częstotliwości 5G w miastach oraz wzdłuż głównych szlaków transportowych do 2025 r.,
• rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnej i innych usług komunalnych,
• rozbudowa sieci energetycznej z naciskiem na pozyskiwanie czystej energii, np. budowa i modernizacja ciepłowni, wykorzystanie 500 mln euro na budowę farm wiatrowych i infrastruktury towarzyszącej.

Powyższe inwestycje mają być impulsem rozwojowym dla wielu firm. W efekcie przedsiębiorstwa w dobie pandemii będą w stanie utrzymać obecne i stworzyć tysiące nowych miejsc pracy.

• subwencja inwestycyjna dla samorządów

Rząd planuje nową subwencję dla samorządów na cele inwestycyjne. Ma ona zrekompensować zmniejszenie środków, którymi będą dysponować samorządy po wprowadzeniu zmian w podatku dochodowym.

• wielkie programy infrastrukturalne

Są to np. Via Carpatia, Via Baltica, Rail Baltica, przekop Mierzei Wiślanej oraz rozbudowa Portu Gdańskiego.

• Centralny Port Komunikacyjny

Wskazuje się, że budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego pozwoli na podniesienie polskiego PKB szacunkowo o 3,2%, a także utworzenie 150 tys. miejsc pracy.

• inwestycje wodne

W ich ramach zrealizowana ma być np. budowa Centralnego Portu w Gdańsku, rozbudowa portów w Szczecinie i w Świnoujściu (w tym ostatnim ma powstać tor żeglugowy do głębokowodnego terminalu kontenerowego). Poszerzona zostanie także sieć wodnych tras śródlądowych.

• inwestycje kolejowe

Obecnie realizowane są w ramach Krajowego Programu Kolejowego do 2030 r. Rząd zakłasa między innymi modernizację 190 dworców. Planowana jest także rozbudowa obecnych i budowa kolejnych kolei aglomeracyjnych, które mają pomóc rozwiązać problemy transportowe dużych miast. Natomiast dostęp do małych lokalizacji ma zostać poszerzony przez uzupełnienie tras kolejowych o relacje autobusowe (pasażer będzie mógł kupić jeden bilet na łączoną trasę autobusowo-kolejową).

• inwestycje drogowe

Wszystkie miasta wojewódzkie mają zostać połączone drogami szybkiego ruchu. Liczba takich dróg zgodnie z założeniami zostanie podwojona do 2025 roku – w stosunku do sytuacji z 2015 roku. W planach wymienia się między innymi budowę zachodniej obwodnicy Szczecina, dokończenie autostrady A1, wschodniego odcinka A2, a także budowę nowych i rozbudowę obecnych dróg ekspresowych: S10 (ze Szczecina przez Piłę, Bydgoszcz, Toruń do Warszawy), S8 (relacji Wrocław-Kłodzko), S19 (Lublin-Białystok), S11 (Katowice-Koszalin-Kołobrzeg).

• rozbudowa infrastruktury cyfrowej

Prócz wspomnianego wyżej upowszechnienia częstotliwości 5G zakłada się likwidację tzw. białych plam na telekomunikacyjnej mapie Polski.

• polonizacja zamówień publicznych

W ramach nowej Polityki Zakupowej Państwa wspierani mają być polscy wykonawcy należący do sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Stworzony zostanie też system certyfikacji polskich wykonawców zamówień publicznych, co uprości procedury zakupowe.

• inwestycje budowlane

W Dekadzie rozwoju uwzględniono wsparcie dla modułowych centrów lokalnej wspólnoty. Samorządy będą mogły uzyskać dofinansowanie budownictwoa modułowego przeznaczonego do celów publicznych, realizacji zadań społecznych.

Zostaną wprowadzone nowe standardy urbanistyczne, gwarantujące szerszy dostęp do placówek użyteczności publicznej, terenów zielonych itp.

W planach jest także zwiększenie zwartości zabudowy, co ma przyczynić się np. do zmniejszenia nakładów na transport, lepszego dostępu do infrastruktury społecznej, ogólnej poprawy warunków bytowych mieszkańców. Ponadto, od 2025 r. każda gmina będzie dysponować planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego. Nowe inwestycje w miastach będą możliwe między innymi dzięki wprowadzeniu prawa własności warstwowej.

Co więcej, realizowane będą programy rewitalizacji budynków (np. kamienic), a środki na ten cel gminy będą mogły pozyskiwać z Krajowego Funduszu Rewitalizacji.

Gminy otrzymają także wsparcie w obszarze budownictwa mieszkaniowego – będą mogły pozyskać dodatkowe granty w wysokości 10 proc. wydatku na tzw. inwestycję towarzyszącą inwestycji mieszkaniowej (czyli np. na budowę dróg, kanalizacji czy placówek edukacyjnych). Lokale samorząd może przeznaczyć np. na mieszkania komunalne, żłobki itp.

Zakładane jest także wsparcie finansowe na montaż instalacji OZE w budynkach wielorodzinnych i należących do wspólnot mieszkaniowych.

Kontynuowany zostanie program SIM-ów, czyli Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych.

• program Lokal za grunt

Jest to forma współpracy między inwestorem (który pozyskuje grunt pod działalność) w zamian za prawo gminy do korzystania z części lokali.

• cyfryzacja w budownictwie

Coraz więcej dokumentów związanych z realizacją inwestycji budowlanych będzie można złożyć przez internet, co przyspieszy i zwiększy przejrzystość procesów.

• poszerzenie zakresu działań spółdzielni mieszkaniowych

Spółdzielnie będą miały większą moc decyzyjną. Zostanie wprowadzona między innymi kadencyjność na stanowiskach kierowniczych spółdzielni.

• społeczna agencja najmu

Agencje najmu otrzymają wsparcie (m.in gwarancje długookresowej współpracy), przez co będą mogły dzierżawić mieszkania po niższych cenach, a potem wynajmować je lokatorom wskazanym przez gminy.

• odbudowa Pałacu Saskiego

Odbudowa Pałacu Saskiego ma rozpocząć się w 2023 roku i przywrócić stan fasad budynku z sierpnia 1939 r. Zgodnie z założeniem, wnętrza mają być nowoczesne.

Pakiet reform Polski Ład zakłada zmiany społeczne i gospodarcze na najbliższe lata. Dekada rozwoju jest jednym z 10 filarów programu:

• Uczciwa praca-godna płaca,
• Plan na zdrowie,
• Dekada rozwoju,
• Rodzina i dom w centrum życia,
• Polska-nasza ziemia,
• Przyjazna szkoła i kultura na nowy wiek,
• Dobry klimat dla firm,
• Czysta energia-czyste powietrze,
• CyberPoland 2025,
• Złota jesień życia.

Szacunkowy maksymalny koszt projektów Polskiego Ładu, rozpisanych do 2030 roku, przy uwzględnieniu inwestycji prywatnych, ma wynieść 651,6 mld zł. Zgodnie z zapowiedzią premiera Mateusza Morawieckiego średni roczny koszt projektów wyniesie 72,4 mld zł.