Dumping oznacza niskie ceny. Nie jest jednak pozytywnym zjawiskiem. Z czym się wiążą takie praktyki i jakie mają konsekwencje dla producentów, konsumentów i całej gospodarki?
Dumping – definicja
Angielskie „dumping” pochodzi od „dump”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „zrzucać”, „zarzucać”. W kontekście gospodarczym zarzucany jest rynek – dobrami o zaniżonej cenie. Jeśli są to towary eksportowe, sprzedawane po cenach niższych niż na krajowym rynku, zachodzi dumping cenowy, gdy ustalane są ceny poniżej kosztów wytworzenia towarów, mówimy o dumpingu kosztowym.
Wyróżnia się trzy rodzaje dumpingu:
- Dumping sporadyczny – uznaje się, że to najmniej szkodliwa forma. Towar jest sporadycznie sprzedawany po cenach, które nie pokrywają kosztów wytworzenia. Producenci decydują się na ten krok, by nie ponieść większych strat na skutek np. gwałtownie obniżonego popytu lub aby nadwyżka towarów nie zalegała w magazynach, generując dodatkowe koszty;
- Dumping stały – sprzedaż za granicą po cenie niższej niż w kraju. Stosowany, kiedy popyt na rynku krajowym jest mniej elastyczny niż za granicą. Producent ustala wysokie ceny w Polsce i, by zwiększyć sprzedaż, obniża je przy eksporcie. Takie działanie ma negatywny wpływ na wytwórców w kraju, do którego trafia towar z niską ceną. Aby przetrwać, muszą obniżać swoje ceny, co dla wielu np. lokalnych zakładów oznacza problemy finansowe i konieczność redukcji kosztów;
- Dumping łupieżczy – niższa cena, niepokrywająca kosztów produkcji, ma sprawić, że konkurencja zniknie z rynku. Gdy to się już stanie, nieuczciwy producent zostaje monopolistą i może dowolnie podwyższać ceny. Taka nieuczciwa konkurencja w handlu międzynarodowym jest szkodliwa dla gospodarki, dlatego, by się przed nią bronić, rządy ustalają ograniczenia dotyczące importu poszczególnych towarów lub nakładają wysokie cła antydumpingowe.
Dumping – przykłady
Najwyraźniejsze przykłady dumpingu na rynkach europejskich dotyczą produktów importowanych z Chin. Zagraniczne towary są o wiele tańsze niż ich krajowe odpowiedniki. Cło antydumpingowe wielokrotnie było nakładane przez UE na chińskich producentów. Podwyższano ceny np. opon, desek do prasowania czy rowerów elektrycznych.
Takie nieuczciwe praktyki, zwalczane przez UOKiK, możemy zaobserwować też na rodzimym rynku. Przykładem są ceny dumpingowe w transporcie. Jeśli na danej trasie przejazdy autobusowe obsługuje kilku przewoźników i jeden czasowo obniży ceny poniżej kosztów, pozostali będą mieli trudności z przetrwaniem na rynku. Jeśli zrezygnują, nieuczciwa firma zostanie monopolistą i będzie mogła znacznie zawyżać ceny.
Czy dumping jest legalny?
Dumping w Polsce nie jest zgodny z prawem, podobnie jak w wielu innych krajach. Przedsiębiorca, który decyduje się wprowadzić zaniżone ceny, powinien liczyć się z karami pieniężnymi.
Dumping jest opisany w art. 15.1. Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jako: „sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców”. To utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, a więc czyn nieuczciwej konkurencji, obok takich praktyk jak zmowa cenowa.