Służba mundurowa to nie jest zwyczajny zawód. Jak samo słowo służba wskazuje, to ścieżka kariery, która wiąże się ze szczególnym poświęceniem dla dobra społecznego.
By podjąć pracę w służbach, trzeba cechować się nie tylko dobrą sprawnością fizyczną i być wytrzymałym psychicznie. Wymagana jest też nienaganna postawa moralna, empatia, a także gotowość do podporządkowania się ścisłym regułom służby i poleceniom przełożonych.
Jakiego typu zadania realizują służby mundurowe? Na które dodatki przedemerytalne do pensji mogą liczyć funkcjonariusze? Czy obowiązuje ich powszechny wiek emerytalny? Kiedy mogą pobierać dodatek stażowy? Te wszystkie kwestie, a także zakres uprawnień, ścieżkę kariery, zarobki czy proces rekrutacyjny regulują ustawy. Ścisłe ramy funkcjonowania formacji mają dawać gwarancję, że w służbach pracują osoby rzeczywiście mające odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje.
Oferty pracy w służbach mundurowych można znaleźć przede wszystkim w Biuletynie Informacji Publicznej, na tablicach ogłoszeń poszczególnych placówek, stronach internetowych formacji/komend. Proces naboru jest wielostopniowy.
Kandydaci muszą mieć odpowiednie wykształcenie i kwalifikacje. Są poddawani testom sprawnościowym, psychologicznym, weryfikującym wiedzę i innym – na przykład przyszli strażacy muszą przejść test lęku wysokości i sprawdzian pływania.
Służby mundurowe w Polsce: rodzaje
Do działających w naszym kraju służb mundurowych należą:
- Policja,
- Żandarmeria Wojskowa,
- Państwowa Straż Pożarna,
- Służba Celno-Skarbowa,
- Straż Miejska,
- Służba Więzienna,
- Służba Leśna
- Straż Ochrony Kolei,
- Straż Marszałkowska,
- Służba Ochrony Państwa,
- Straż Graniczna,
- Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej,
- służby specjalne.
Emerytury mundurowe
Wielu pracowników pobiera tzw. emerytury policyjne. Zgodnie z art. 18a. ustawy mówiącej o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych (Dz. U. 1994 Nr 53 poz. 214), który wejdzie w życie 14.04.2020 r., w przypadku funkcjonariuszy zatrudnionych po 31 grudnia 2012 r.:
Emerytura przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiada co najmniej 25 lat służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej, Służbie Celno-Skarbowej lub w Służbie Więziennej.
W przywołanym akcie znajdują się szczegółowe wytyczne dotyczące stażu pracy czy obliczania wysokości świadczenia.
Warto przy tym dodać, że w przypadku funkcjonariuszy, o których mowa w przywołanym art. 18. emerytura wynosi 60% podstawy jej wymiaru za 25 lat służby i wzrasta o 3% za każdy dalszy rok tej służby.
Dodatek przedemerytalny do pensji
Praca w służbach wiąże się z możliwością pobierania różnego rodzaju świadczeń pieniężnych. Z wyjątkiem pracowników (dawnej) Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej, Straży Marszałkowskiej, prócz wspomnianej emerytury policyjnej funkcjonariusze mogą uzyskać:
- policyjne renty: inwalidzką i rodzinną,
- dodatki do emerytury lub renty,
- zasiłek pogrzebowy,
- świadczenia lecznicze, socjalne,
- prawo do lokalu mieszkalnego lub do pomocy w budownictwie mieszkaniowym.
Ponadto do końca 2020 r. realizowany jest Program Modernizacji Służb Mundurowych, a w latach następnych resort zapowiada realizację podobnego planu. Jednym z elementów reformy jest inwestowanie w kapitał ludzki i zachęcanie do pracy w służbach, między innymi przez usprawnienie systemu motywacyjnego. Ma temu służyć między innymi zapowiadany dwustopniowy przedemerytalny dodatek motywacyjny dla najlepszych. Jak czytamy w serwisie gov.pl, po 25 latach służby mundurowy otrzyma miesięcznie 1,5 tys. zł brutto, a po 28 latach i 6 miesiącach służby będzie to 2,5 tys. zł brutto. Dodatek przedemerytalny ma funkcjonować od 1 lipca 2020 r. Na razie ustawa jest na etapie projektu.
Podwyżki dla służb mundurowych 2020
W wyniku rozmów przedstawicieli związków zawodowych z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji od 1 stycznia 2019 r. funkcjonariusze otrzymali podwyżkę w wysokości 655 zł brutto. W ramach porozumienia zrezygnowano wówczas również z konieczności osiągnięcia przez funkcjonariuszy wieku emerytalnego 55 lat (przy stażu 25 lat służby). Zapowiedziano wtedy też kolejne podwyższenie płac.
Jak czytamy w komunikacie MSWiA podanym na Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej:
We wtorek (3 marca br.) Rada Ministrów przyjęła rozporządzenia umożliwiające podwyżkę uposażeń dla funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i Służby Ochrony Państwa. Funkcjonariusze otrzymają podwyżkę uposażenia, w przeciętnej miesięcznej wysokości 500 zł na etat (wraz z nagrodą roczną) z wyrównaniem od 1 stycznia 2020 r.