Każda legalna praca za granicą wymaga odprowadzenia podatku od osiągniętego za granicą przychodu. W większości sytuacji, pracując za granicą, pracownik nabiera też prawa do emerytury, a czas jego pracy będzie mógł w Polsce zostać zaliczony do stażu pracy. Jak rozliczyć dochody z zagranicy i udokumentować pracę za granicą dla polskich pracodawców oraz organów państwowych?
Czy trzeba rozliczyć się z pracy za granicą?
Wszystkie osiągane przychody z tytułu pracy – czy to w Polsce, czy za granicą — podlegają opodatkowaniu. Osoba wyjeżdżająca do pracy za granicę musi się liczyć z tym, że dochody z zagranicy będzie musiała opodatkować.
Zazwyczaj, zagraniczny pracodawca, wypłacając wynagrodzenie pracownikowi, pobiera z jego wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy. Robi to, według zasad obowiązujących w danym kraju. Do obowiązków pracownika należy:
- rozliczyć dochód uzyskany za granicą w kraju, w którym został uzyskany,
- rozliczyć całość dochodu uzyskanego w ciągu roku kalendarzowego w Polsce.
Rozliczenie PIT z zagranicy
Do ustalenia tego, gdzie podatnik ma się rozliczać, kluczowe jest ustalenie miejsca rezydencji. Zasada rezydencji podatkowej oznacza miejsce, w którym znajduje się centrum interesów życiowych podatnika. Niestety ustawa, która mówi o rezydencji (Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. Art. 3.pkt.1.), nie precyzuje, czym dokładnie jest to centrum interesów życiowych. W praktyce przyjmuje się jedno z dwóch kryteriów:
- miejsce przebywania najbliższej rodziny podatnika, znajomych, miejsce położenia majątku, zatrudnienia, działalności politycznej, kulturalnej,
- miejsce przebywania podatnika przez minimum 183 dni.
Jeśli podatnik może być uznany za rezydenta dwóch krajów, może sam wybrać kraj, w którym rozliczy się z całości dochodów.
Jeśli podatnik jest rezydentem polskim, jego sytuacja może być dwojaka:
- Pracował przez część roku za granicą i osiągnął dochód zarówno w Polsce, jak i za granicą – w takiej sytuacji rozliczanie PIT z pracy za granicą nastąpi w Polsce. Rozliczenie PIT pracy w Polsce i zagranica odbywa się na druku PIT-36, a dla każdego kraju stosuje się załącznik PIT-ZG.
- Pracował tylko za granicą i w Polsce nie osiągnął dochodu – w takiej sytuacji, jeśli Polska posiada z tym krajem umowę zwalniającą z opodatkowania zarobków zagranicznych, podatnik nie musi rozliczać PIT ani płacić podatku w Polsce (ale musi złożyć zeznanie roczne w kraju rezydencji podatkowej).
Mimo tego wyłączenia warto jednak złożyć PIT 36 zerowy. Dlaczego? Bo bez tej deklaracji, Urząd Skarbowy może w przyszłości odmówić wydania zaświadczenia o zadeklarowanych dochodach, które może być niezbędne do uzyskania zwrotu podatku w kraju rezydencji. Zawsze istnieje też ryzyko, że dochody osiągane za granicą, jeśli nie zostaną wykazane w polskim US, urząd uzna za pochodzące z nielegalnego źródła i obłoży podatkiem 75%.
PIT 36 wzór
Dochody osiągnięte za granicą umieszcza się w PIT-36 w części H. Znajduje się tam pozycja „Dochody osiągnięte za granicą, o które zwiększona jest podstawa obliczenia podatku do ustalenia stopy procentowej (przeliczone na złote)”
Jak udokumentować pracę za granicą ?
To, jakie dokumenty potwierdzające staż pracy za granicą będą potrzebne, zależy od tego, jaki jest cel potwierdzenia pracy za granicą. Pracując za granicą, warto skrzętnie gromadzić wszelkie dowody potwierdzające istnienie stosunku pracy, pobieranie wynagrodzenia i odprowadzanie przez pracodawcę składek. Nie we wszystkich krajach istnieje bowiem, takie jak w Polsce, świadectwo pracy. Irlandia ma do tego formularz P-45 (karta podatkowa), w Austrii potwierdzeniu istnienia stosunku pracy będzie służyła Karta Pracy Dienstzettel. Wszystkie dokumenty z zagranicy (np. zaświadczenie o zatrudnieniu po angielsku) muszą być, na życzenie organu (np. pracodawcy), przetłumaczone na język polski.
Dokumentowanie pracy za granicą dla celów stażu pracy
Wprawdzie Kodeks Pracy nie wyjaśnia dokładnie tego, czy pracodawca w Polsce ma uwzględniać pracę za granicą przy obliczaniu stażu pracy potrzebnego do określenia np. uprawnień urlopowych, ale Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy podkreśla w art. 86, że udokumentowany okres zatrudnienia u zagranicznego pracodawcy jest w Polsce zaliczany do okresów pracy, od których zależą uprawnienia pracownicze.
Dokumentowanie pracy za granicą może odbyć się na podstawie:
- Świadectw pracy,
- Umów o pracę,
- Karty pracy (Austria)
- Odcinków wypłat,
- Zaświadczeń o ubezpieczeniu społecznym.
Na życzenie pracodawcy, pracownik jest zobowiązany do przetłumaczenia dokumentów na język polski (na własny koszt).
Dokumentowanie pracy za granicą dla celów rejestracji w Urzędzie Pracy
Jeśli pracownik powracający z emigracji chce zarejestrować się w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna i pobierać zasiłek dla bezrobotnych, musi posiadać formularz PD U1. Jest to dokument, który potwierdza okresy ubezpieczenia lub zatrudnienia w krajach Unii. Formularz PD U1 uzyskuje się w kraju, który się opuszcza, we właściwej dla danego kraju instytucji zatrudnienia. Jeśli emigrant nie zdobędzie PD U1 przed wyjazdem, może złożyć wniosek o jego pozyskanie we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wojewódzkim urzędzie pracy w Polsce. Urząd Pracy może uzyskać ten formularz na drodze wymiany SED.
Jeśli decydujesz się na pracę za granicą na stałe, to przed wyjazdem z Polski również warto pobrać formularz PD U1, potwierdzający okresy zatrudnienia i ubezpieczenia w Polsce, który umożliwi staranie się o zasiłek w innym kraju UE.
Dokumentowanie pracy za granicą dla celów emerytalno – rentowych
W Polsce, przy ustalaniu uprawnień do świadczeń emerytalno – rentowych oraz przy obliczaniu ich wysokości, bierze się pod uwagę również okres pracy za granicą, w tym również pracę na własny rachunek za granicą. (Podstawa prawna Rozporządzenie Rady EWG Nr 1408/71 z dnia 14.06.1971 r. oraz Rozporządzenie Rady EWG Nr 574/72 z dnia 21.03.1972 r.).
Kraje, z którymi Polska ma podpisane umowy o uwzględnianiu zabezpieczeń społecznych to, (poza krajami Unii i krajów należących do EFTA) również: Australia, Kanada, Korea Południowa, Stany Zjednoczone Ameryki, Macedonia, b. Jugosławia (dotyczy Bośni i Hercegowiny, Serbii i Czarnogóry), Ukraina i Mołdawia.
Wszelkie informacje o przebiegu okresu zatrudnienia osoby ubezpieczonej, umieszcza się na formularzu unijnym E207, który wypełnia instytucja rozpatrująca. Do formularza należy dołączyć wszelkie kopie dowodów poświadczających zatrudnienie (np. paski wypłat, dowody wpłaty składek, karty emerytalne, świadectwa pracy).
