Temperatura w miejscu pracy a BHP

Temperatura w miejscu pracy ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i higieny pracy. Odpowiednie warunki termiczne wpływają zarówno na zdrowie i komfort pracowników, jak i ich wydajność. Obowiązkiem pracodawcy, wynikającym z prawa pracy, jest przestrzeganie norm dotyczących temperatury i zapewnienie podwładnym godziwych warunków pracy. Wyjaśniamy, ile wynosi minimalna temperatura w pracy i czy pracownik może odmówić pełnienia obowiązków, gdy warunki termiczne są dla niego niekomfortowe.

Temperatura w miejscu pracy – ile powinna wynosić?

Nie tylko wewnętrzna motywacja, ale i warunki pracy mają wpływ na efektywność pracowników. W końcu to one w pewien sposób warunkują zdrowie i samopoczucie kadry pracowniczej. Jednym z ważniejszych obowiązków pracodawców jest więc zapewnienie komfortowych warunków, z którymi nierozerwalnie wiąże się temperatura w pracy. Ta jest nie tylko kluczowym elementem zapewnienia komfortu pracownikom, ale jest również wymogiem prawnym. Dlaczego jest tak istotna? Ponieważ zbyt niska temperatura w pracy może prowadzić do problemów zdrowotnych i obniżenia koncentracji. Z kolei zbyt wysoka – może skutkować przegrzaniem organizmu i zmniejszeniem wydajności.

W Polsce regulacje dotyczące temperatury w pracy są określone przez przepisy BHP. Oddzielne dotyczą sytuacji, gdy czynności służbowe wykonywane są w biurze, a inne – gdy praca przebiega na zewnątrz. Zatem jaka temperatura w pracy jest optymalna? Ile stopni wynosi minimalna temperatura w pracy na magazynie, a ile może wynosić najniższa temperatura w pracy biurowej? 

Minimalna temperatura w pracy

Minimalna temperatura w pracy została określona w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z tym dokumentem, temperatura powinna być dostosowana przede wszystkim do wykonywanej pracy, a konkretniej – metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania. Nie może jednak być niższa niż 14°C (nie dotyczy to miejsc, w których temperatura musi być niska np. w chłodniach). 

W przypadku, gdy pracownicy nie wykonują ciężkiej pracy fizycznej i wykonują prace biurowe, wówczas temperatura minimalna wynosi 18°C. Pracodawca powinien także pamiętać, że w służbowych szatniach, łazienkach oraz pomieszczeniach socjalnych temperatura nie może spaść poniżej 24°C.

Maksymalna temperatura w pracy 

W odróżnieniu od temperatury minimalnej, maksymalna temperatura w pracy nie została jednoznacznie określona w przepisach BHP. Choć brak konkretnych wytycznych w tej kwestii może powodować zakłopotanie, warto podkreślić, że obowiązkiem pracodawcy jest dbałość o komfortowe i bezpieczne warunki pracy. Jednocześnie warto zaznaczyć, że przepisy definiują dopuszczalną temperaturę w pracy w przypadku osób młodocianych – tutaj maksymalna temperatura w pracy wynosi 30 stopni w pomieszczeniach biurowych.

Reasumując – ile powinna wynosić optymalna temperatura w pracy w biurze, a jakie wartości dopuszczalne są w przypadku pracowników fizycznych czy na magazynach? Jak wygląda sytuacja w przypadku pracowników, którzy wykonują swoją pracę na zewnątrz?

• temperatura w pracy na magazynie

W halach produkcyjnych i magazynach nie może być mniej niż 14°C. Wyjątkiem są jedynie pomieszczenia, w których proces technologiczny wymaga niższych temperatur, a wśród takich miejsc możemy wymienić chociażby chłodnie.

• temperatura w pracy w biurze

Pracownicy zatrudnieni przy pracach biurowych, przy których nie ma zbyt wiele ruchu i wysiłku, zgodnie z przepisami powinni przebywać w temperaturze nie niższej niż 18°C.

• temperatura w pracy na zewnątrz 

Obowiązkiem pracodawcy zatrudniającego pracowników wypełniających obowiązki zawodowe na zewnątrz jest zorganizowanie stanowiska pracy tak, by podwładni byli chronieni przed złymi warunkami atmosferycznymi. W praktyce oznacza to, że osoby pracujące na zewnątrz muszą mieć zagwarantowane pomieszczenie, w którym mogą się rozgrzać czy schować przed opadami. W pomieszczeniach tych temperatura nie powinna spaść poniżej 16°C.

Wysoka temperatura w pracy – obowiązki pracodawcy

Praca w wysokiej temperaturze może nieść za sobą wiele konsekwencji. Po pierwsze – wysoka temperatura może prowadzić do przegrzania ciała i zwiększyć ryzyko udaru cieplnego. Nie pozostaje również bez wpływu na efektywność pracowników – prowadzi do pogarszającego samopoczucie, a w efekcie może przełożyć się także na problemy z koncentracją, zmniejszenie wydajności, błędy i ryzyko wypadków. Wobec tego dbałość o zagwarantowanie optymalnych warunków pracy, to zarówno jeden z podstawowych obowiązków pracodawcy wynikających z przepisów prawa, ale i jego inwestycja w sukces całej organizacji. 

Znoszenie wysokich temperatur bywa bardzo trudne – zarówno w życiu codziennym, jak i w pracy. W tej drugiej, uporczywe upały mogą być dla pracodawcy podstawą do skrócenia czasu pracy. Warto jednak podkreślić, że mogą, ale nie muszą. 

• Zimne napoje w czasie pracy

Według przepisów, pracodawca musi zagwarantować pracownikom stały dostęp do zimnych napojów wówczas, gdy temperatura w pomieszczeniach pracy przekracza 28°C, a na otwartej przestrzeni 25°C. Ilość napojów musi zaspokoić potrzeby całej kadry. 

• Klimatyzacja, wiatraki, uchylone okna i inne metody

Co więcej, pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła, czyli przegrzewaniem. To w gestii pracodawcy leży więc zagwarantowanie w pomieszczeniach wymiany powietrza wynikającej z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń. W przypadku stosowania klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej należy również zadbać o regularne oczyszczanie jej z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia, a także o to, by strumień powietrza nie był skierowany bezpośrednio na stanowiska pracy. 

Niska temperatura w pracy – obowiązki pracodawcy

• Ogrzewane pomieszczenie

W przypadku osób zatrudnionych przy pracach prowadzonych na zewnątrz, pracodawca musi zapewnić pracownikom pomieszczenia do ogrzania się, które muszą znajdować się w pobliżu miejsc pracy, dawać schronienie przed opadami atmosferycznymi oraz niską temperaturą. Pomieszczenia te powinny mieć co najmniej 8 metrów kwadratowych, z zastrzeżeniem, że na jednego pracownika w najliczniejszej zmianie musi przypadać nie mniej niż 0,1 metra kwadratowego. W tego rodzaju schronieniu temperatura nie może spaść poniżej 16°C, a dodatkowo wyposażenie takiego miejsca powinno umożliwić podgrzanie posiłków czy przygotowanie gorących napojów.

W sytuacji, gdy pracodawca nie ma możliwości zapewnienia takiego pomieszczenia do ogrzania się, jego obowiązkiem jest udostępnienie osobom pracującym na wolnym powietrzu innego źródła ciepła – na przykład koksownika.

• Ocieplana odzież robocza

Jeśli temperatura na stanowisku pracy spadnie poniżej 10°C, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi ciepłą odzież roboczą, która będzie chronić przed zimnem, wilgocią oraz innymi czynnikami. 

• Posiłki i ciepłe napoje

W okresie zimowym i podczas niskich temperatur, zatrudnieni przy cięższych pracach na zewnątrz mają również prawo do finansowanych przez pracodawcę ciepłych napojów i posiłków regeneracyjnych. Bezpłatne posiłki przysługują pracownikom wykonującym prace fizyczne na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, czyli od 1 listopada do 31 marca, jeżeli powodują one spalenie w ciągu jednej zmiany roboczej 1,5 tys. kalorii (w przypadku mężczyzn) lub 1 tys. kalorii (u kobiet). Przepis ten obowiązują także pracowników pracujących w pomieszczeniach zamkniętych, w których temperatura nie przekracza 10°C.

Temperatura w pracy – kiedy można odmówić pracy?

Praca w bardzo wysokiej czy niskiej temperaturze jest nie tylko niekomfortowa, ale może być również niebezpieczna dla zdrowia. Czy mając to na uwadze, nieodpowiednia wartość na termometrze może być przesłanką do opuszczenia miejsca pracy? 

Pamiętajmy, że zarówno przekroczenie maksymalnej temperatury w pracy, jak i wypełnianie obowiązków zawodowych w niskiej temperaturze nie jest dostatecznym powodem do opuszczenia stanowiska pracy. Prawo do odmówienia pracy uzależnione jest od tego, czy pracownik jest w stanie wykonywać swoje obowiązki bez narażenia swojego zdrowia i życia. Nieuzasadnione opuszczenie miejsca pracy jest ciężkim naruszeniem obowiązków, za które grożą poważne sankcje, ze zwolnieniem bez okresu wypowiedzenia włącznie.

Wobec tego za każdy razem, gdy chcemy opuścić stanowisko pracy, musimy powiadomić o tym pracodawcę i odpowiednio uargumentować naszą decyzję. Uczucie chłodu i stwierdzenie, że marzną nam palce, raczej nie wystarczy. Uzasadnioną przyczyną odejścia od stanowiska pracy – po poinformowaniu o tym przełożonego – jest to, że warunki pracy nie są zgodne z normami BHP. W takich przypadkach zatrudniony może rzeczywiście odmówić pracy. Co więcej, jeśli przełożony zignoruje wniosek i nie poprawi warunków zatrudnienia, wówczas pracownik może zgłosić go do Państwowej Inspekcji Pracy. W takiej sytuacji szefowi grozi kara w wysokości do 30 tys. złotych.

Jak radzić sobie z upałami w pracy? Praktyczne porady 

Wysokie temperatury są dla wielu z nas wyznacznikiem udanych wakacji. Gdy jednak podczas upałów musimy stawiać się w biurze i sumiennie oddawać obowiązkom służbowym, zaczynają nam one doskwierać. Są męczące i wycieńczające. Jak radzić sobie z upałami, gdy musimy spędzić 8 godzin za biurkiem? Jak przynieść sobie ulgę w tym czasie? 

• Zadbaj o odpowiednie nawodnienie

Picie dużych ilości wody to absolutna podstawa. Podczas upałów najważniejsze jest stałe uzupełnianie płynów. Świetnie sprawdzi się orzeźwiająca woda z plasterkiem cytryny i świeżą miętą czy woda wysoko mineralizowana, która uzupełnia elektrolity. Podczas największych upałów warto ograniczyć kofeinę, która podnosi ciśnienie krwi. 

• Zasłoń okna i zaciągnij rolety w pomieszczeniu 

Zaraz po przyjściu do biura zaciągnij rolety w oknach, by zapobiec nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczenia. W miarę możliwości unikaj otwierania okien w godzinach południowych, gdy temperatura na zewnątrz jest najwyższa.

• Rób systematyczne przerwy

W przypadku prac biurowych, które wymagają spędzenia 8 godzin za biurkiem, bardzo ważne jest robienie sobie przerw. Siedzenie bez ruchu w wysokich temperaturach bardzo szybko pozbawia nas energii. Postaraj się co pewien czas wstać od biurka i zrobić chociażby kilka kroków. 

• Schładzaj się wodą termalną, rób chłodne okłady

Ukojenie podczas upałów może przynieść schładzanie skóry wodą termalną. Jeśli tylko masz możliwość, zrób sobie chłodny kompres na kark.

• Wybierz luźną garderobę z naturalnych materiałów

Osoby, które w miejscu pracy nie muszą przestrzegać ściśle określonego dress codu i mają wolną rękę w doborze garderoby, powinny postawić przede wszystkim na luźne kroje i naturalne materiały. Zrezygnuj w tym czasie z poliestru i obcisłych, bardzo dopasowanych fasonów, a postaw na luźne ubrania wykonane z lnu czy bawełny.

Anna Rychlewicz

Absolwentka dziennikarstwa i zarządzania mediami. Na świat patrzy przez pryzmat tego, jakimi słowami może go opisać. Słowa są także nieodłącznym elementem jej drogi zawodowej. Zajmuje się copywritingiem, redakcją oraz korektą tekstów. O rynku pracy, ubezpieczeniach, wnętrzach, podróżach, zdrowiu i modzie. Porusza tematykę społeczną oraz kryminalną. Pasjonują ją rozmowy z ludźmi. W czasie wolnym poszerza horyzonty i eksploruje otoczenie, prowadząc blog „Brzmi Znajomo”.