Praca.pl Poradniki Studenci
Zakończenie studiów i co dalej? Jak dowiedzieć się, co chcę robić w życiu?

Zakończenie studiów i co dalej? Jak dowiedzieć się, co chcę robić w życiu?

 
Zakończenie studiów i co dalej? Jak dowiedzieć się, co chcę robić w życiu?

„Nie wiem, co chcę robić w życiu”, „Nie wiem, kim chcę zostać w przyszłości”, “Kończę studia i nie wiem, co dalej” – to rozterki, z którymi zmaga się większość absolwentów. Często dyplom ukończenia uczelni wyższej, zamiast satysfakcji i zadowolenia, niesie za sobą niepewność, co do przyszłości. Nic dziwnego, bo w wieku 20 lat można nie mieć jasno sprecyzowanej ścieżki kariery i planu na całe życie po studiach! Chęć sprawdzenia się na różnych polach, wypróbowania różnych sposobów na życie jest w tym czasie naturalna. W końcu trzeba jednak zawęzić pole możliwości i podjąć pracę. Tylko jak dowiedzieć się, jaką drogą warto podążać? 

 

Spis treści

Niezdecydowanie po zakończeniu studiów – skąd się bierze?

 

Zakończenie studiów i graduacja to dla moment przełomowy. Jeśli dotąd nie byliśmy zatrudnieni bądź pracowaliśmy dorywczo w miejscach niezwiązanych z kierunkiem studiów, właśnie wtedy zdajemy sobie sprawę, że czas iść do „prawdziwej pracy", czyli takiej, która zdefiniuje naszą ścieżkę zawodową. Decyzja o podjęciu takiej pracy i obraniu celu, jakiemu chcemy się poświęcić, może być przytłaczająca i stresująca. Warto przy tym pamiętać, że czasy się zmieniają i choć pokolenie naszych rodziców w pierwszym i jedynym miejscu pracy potrafiło spędzić czas aż do emerytury, dzisiaj taka niezmienna ścieżka zawodowa jest w większości branż mało prawdopodobna. 

 

– Z mojej perspektywy jako socjologa i doradcy zawodowego, młodzi, wchodząc na rynek pracy, niepotrzebnie wywierają na sobie presję, że muszą od razu wiedzieć, jak pokierować ścieżką zawodową. W młodości warto eksperymentować i próbować różnych potencjalnie interesujących nas prac. To najlepsza metoda, aby przekonać się, czy faktycznie dobrze czujemy się w danym zawodzie – radzi Anna Daria Nowicka, socjolog, coach kariery i doradca zawodowy.

 

– W każdej pracy uczymy się nowych rzeczy – zwłaszcza w obszarze umiejętności psychospołecznych. W szybko zmieniającym się świecie, w którym przyrost wiedzy, nowych technologii i trendów jest błyskawiczny, zadbaj o rozwój takich umiejętności miękkich, które są przydatne w setkach zawodów, np. radzenie sobie ze stresem i trudnymi emocjami, automotywacja i samoorganizacja, komunikacja i współpraca – dodaje ekspertka. 

 

W szybko zmieniającym się świecie, w którym przyrost wiedzy, nowych technologii i trendów jest błyskawiczny, zadbaj o rozwój takich umiejętności miękkich, które są przydatne w setkach zawodów.

 

Jeśli nawet na ostatnim roku studiów czy po ukończeniu szkoły wyższej pojawia się niezdecydowanie, nie panikuj. Masz jeszcze wystarczająco dużo czasu na to, by odkryć, jak żyć po swojemu. Nie załamuj się i nie poddawaj, i koniecznie próbuj nowych rzeczy. W ten sposób możesz odkryć, co tak naprawdę chcesz robić, w czym jesteś dobry i co przynosi Ci satysfakcję. Pamiętaj jedynie o tym, by czas, który dostajesz w każdym kolejnym miejscu pracy i na każdym stanowisku, odpowiednio wykorzystać. Czerp wiedzę i umiejętności z doświadczenia starszych kolegów. Poszerzaj swoje horyzonty, szukaj okazji do zdobycia nowych umiejętności, rozwijaj się. 

 

– Błędem jest poszukiwanie idealnego  zawodu, w którym będziemy odczuwać nieustanny flow! Nawet, jeśli mamy szczęście wykonywać pracę, która jest naszą pasją, to każda praca w jakiś sposób męczy oraz zawiera elementy, za którymi nie przepadamy. Mówiąc obrazowo – karmienie uroczych lemurów oznacza również sprzątanie po nich…. Poszukiwanie stanowiska, na którym nigdy nie będzie towarzyszyć nam żaden stres ani problemy, doprowadzi nas jedynie do frustracji i ciągłego niezadowolenia z życia. Warto urealnić swoje oczekiwania. Szukać zawodu oraz miejsca pracy, w którym będziemy mieć znacznie więcej satysfakcji i możliwości wykorzystania własnych kompetencji niż w innych zawodach. Jednak nie poszukuj magicznych rozwiązań, gdyż one nie istnieją! – zwraca uwagę Anna Daria Nowicka. 

 

Czy wielu absolwentów uczelni wyższych nie wie, co ma robić po studiach?

 

Jak dowodzą wyniki badania „Młodzi Polacy na rynku pracy” przeprowadzonego przez PwC, Well.hr i Absolvent Consulting w 2022 roku, większość młodych (64,2%) po raz pierwszy od 3 lat wskazała, że ich szanse na rynku pracy poprawiły się. I choć gros młodych patrzy optymistycznie w przyszłość, zaraz obok nich stoi rzesza absolwentów, którzy zmagają się z ogromną niepewnością.

 

U podstaw lęku co do swojej przyszłości zawodowej leży wiele czynników, wśród których możemy wymienić presję społeczną, oczekiwania rodziny i znajomych czy własne ambicje. To, co jednak ważne, a czego potwierdzenie możemy znaleźć u wielu pracodawców mających doświadczenie z zatrudnianiem młodych – dzisiejsi absolwenci coraz częściej są wyposażeni w doskonałą wiedzę teoretyczną, natomiast brak im jakiegokolwiek praktycznego przygotowania do wyzwań na rynku pracy. Brak umiejętności, które są kluczowe dla znalezienie pracy w danej branży i brak doświadczenia zawodowego sprawiają, że młodym trudno jest obrać ścieżkę, którą chcieliby i mogliby podążać. W tym wszystkim nie możemy zapomnieć jednak o kluczowym czynniku, a mianowicie – o dynamicznie zmieniającej się sytuacji na rynku pracy. 

 

Poszukiwanie stanowiska, na którym nigdy nie będzie towarzyszyć nam żaden stres ani problemy, doprowadzi nas jedynie do frustracji i ciągłego niezadowolenia z życia. Warto urealnić swoje oczekiwania.

 

Nowe technologie, które przejmują władzę w wielu branżach, wymagają od pracowników ciągłego doskonalenia się, ale i wyjątkowej elastyczności. W efekcie młodzi – choć otwarci są na nowości – tracą pewność co do tego, jakie umiejętności są najwyżej cenione przez pracodawców i co będzie potrzebne w przyszłości. To potęguje brak zdecydowania.

 

Czytaj także: Sztuczna inteligencja, naturalna kolej rzeczy – jak gen Z postrzega wpływ rozwoju AI na rynek pracy?

 

Czy często studenci wybierają niewłaściwe kierunki studiów?

 

Z badań przeprowadzonych przez Business Centre Club w 2013 roku wynikało, że aż 70 proc. Polaków kończy niewłaściwy kierunek studiów. Wskazano, że młodzi ludzie nieświadomie wybierają ścieżkę edukacyjną, a ich późniejsze oczekiwania co do zatrudnienia czy wynagrodzenia są zupełnie niedopasowane do rynku pracy. Czy na przestrzeni dekady sytuacja ta zmieniła się na lepsze? Czy przedstawiciele pokolenia Z są lepiej zorientowani i bardziej zdecydowani niż Millenialsi? Niezupełnie. 

 

Już na etapie wyboru kierunku studiów młodzi bardzo często stają przed ogromem możliwości. Tak bogata oferta uczelni i wielość głosów radzących, co warto studiować, może prowadzić do paraliżu decyzyjnego. Obawy i brak zdecydowania są wzmagane także przez:

 

  • nieumiejętność sprecyzowania swoich zainteresowań,
  • lęk przed porażką,
  • ogromną presję społeczną, 
  • oczekiwania rodziców,
  • oczekiwania znajomych, równieśników,
  • lęk przed przyszłością w szerokim ujęciu (politycznym, gospodarczym, ekologicznym).

 

Kiedy osoba po maturze wybierze kierunek studiów, pojawiają się kolejne problemy. Współczesny rynek pracy zmienia się w zawrotnym tempie. Bez zmian pozostaje jedno – nieustanne poszukiwanie odpowiedzi na pytania związane z naszą konkurencyjnością na rynku. Zastanawiamy się, czy trudno jest znaleźć pracę w zawodzie po studiach i jak zwiększyć swoje szanse. Tymczasem zawody, które jeszcze kilka lat temu były popularne, wiązały się z dużą szansą znalezienia zatrudnienia i satysfakcjonującym wynagrodzeniem, dziś często tracą na znaczeniu. Nowe technologie, wszechobecne innowacje i zmieniające się potrzeby pracodawców sprawiają, że od kandydatów – zarówno wchodzących na rynek pracy, jak i tych obecnych na nim – wymaga się przede wszystkim umiejętności adaptacyjnych.

 

Osoby, które mają trudność z dostosowywaniem się, elastycznością i nabywaniem nowych kompetencji, mogą pozostać w tyle za konkurentami, którzy łatwiej adaptują się do nowych warunków. Brak umiejętności dostosowania się – podobnie jak podejmowanie nieświadomych i nietrafnych decyzji dotyczących kierunku kształcenia – może skutkować:

 

  • podjęciem pracy niezgodnej z ukończonym kierunkiem studiów,
  • niską motywacją do pracy, a co za tym idzie – niska jej jakością, 

  • brakiem satysfakcji z pracy, która ich nie interesuje,

  • napięciem psychicznym, frustracją z powodu swojej sytuacji zawodowej, wypaleniem zawodowym.

 

Mając to na uwadze, dobrze byłoby wiedzieć, co chce się robić w życiu. Pozostaje tylko pytanie – jak się tego dowiedzieć?

 

Niemal każdy z nas w trakcie kariery zawodowej będzie zmieniać nie tylko pracodawcę, ale także zawód! Rynek pracy jest obecnie niezwykle dynamiczny. 

 

Koniec studiów – jak dowiedzieć się, co chcę robić w życiu?

 

Podjęcie decyzji w młodym wieku odnośnie dalszego kierunku rozwoju może być bardzo trudne.  Co zrobić, jeśli każdego ranka budzisz się z myślą: „Nie wiem, co chcę robić w życiu”? Jak się tego dowiedzieć?

 

– Pomocne może okazać się wykonanie testów osobowości, np. 16 Personalities lub Test Talentów Instytutu Gallupa CliftonStrengths. Pokażą one nasze predyspozycje i mocne strony, które możemy wykorzystać do planowania kariery. Jednak takie testy nie wskazują jednego zawodu, który „jest nam przeznaczony”, gdyż ten sam zestaw cech osobowości, stylu pracy i talentów możemy z sukcesem wykorzystywać w wielu różnych zawodach! – podkreśla Anna Daria Nowicka.

 

Socjolożka zwraca uwagę na jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Przebranżowienie się – nawet w dorosłym życiu – staje się coraz bardziej powszechne. Obecnie wiele osób decyduje się na zmianę zawodu z różnych przyczyn. Wypalenie zawodowe, chęć rozwoju czy chociażby poszukiwanie zatrudnienia, które zagwarantuje nam lepsze warunki pracy – to często powody, dla których decydujemy się zmienić obraną dotychczas ścieżkę kariery. 

 

– Podczas pracy z klientami uświadamiam im, że niemal każdy z nas w trakcie kariery zawodowej będzie zmieniać nie tylko pracodawcę, ale także zawód! Rynek pracy jest obecnie niezwykle dynamiczny. Pojawiają się nowe zawody, zaś część stanowisk do niedawna dobrze płatnych, spada w zestawieniach zarobków, m.in. z powodu coraz większego wykorzystania sztucznej inteligencji i automatyzacji. Musimy nastawić się na lifelong learning, czyli uczenie się przez całe życie, aby być wciąż atrakcyjnymi dla pracodawców – tłumaczy doradczyni zawodowa.

 

Jak najbliżsi mogą wesprzeć osobę, która nie wie, co chce robić po zakończeniu studiów? 

 

Okazanie zrozumienia, a nie osądzanie. Dzielenie się własnymi doświadczeniami i opowiedzenie o swojej drodze zawodowej, zarówno jej blaskach, jak i trudnościach. Przypomnienie, że zmiana ścieżki zawodowej możliwa jest na każdym etapie życia – to bardzo proste sposoby, które mogą okazać się budujące dla młodego człowieka. Warto zachęcać do poszukania pracy, a nie osądzać i robić wyrzuty. 

Jakich rad może poszukiwać u bliskich młody człowiek?

 

– Warto porozmawiać z bliskimi osobami, w jakich zawodach według nich możemy znaleźć spełnienie. Oni świetnie znają nasze mocne i słabe strony, marzenia i osobowość. Jednak pamiętaj, że bardzo często ludzie dający nam w dobrej wierze rady, nie potrafią oderwać się od własnych doświadczeń, przekonań, lęków. Dobrze jest więc również skonfrontować ich i nasze pomysły z doradcą zawodowym lub coachem kariery, który spojrzy na nas bardziej obiektywnie – zauważa socjolog Anna Daria Nowicka.

 

Zakończenie studiów i co dalej? – najczęściej zadawane pytania:

 

  • Czy studia odgrywają dużą rolę na rynku pracy?

 

Choć wielu młodych uważa, że studia nie są im do niczego potrzebne, dyplom uczelni wyższej zwiększa szanse na otrzymanie dobrej i satysfakcjonującej pracy. Niemniej, w wielu branżach znacznie bardziej liczą się umiejętności praktyczne, ciągłe doskonalenie i zdobywanie kwalifikacji wymaganych przez rozwój technologiczny, a nie tytuł. 

 

  • Kto może nam pomóc, jeśli nie wiemy, co chcemy robić po studiach?

 

Jeśli nie wiemy, co chcemy robić po studiach (czy chociażby zaraz po maturze) pomocne mogą okazać się sesje z doradcą zawodowym, który pomoże zidentyfikować nasze mocne strony i zainteresowania. Rozterkami co do pracy zaraz po odebraniu dyplomu warto podzielić się również z bliskimi osobami, które okażą nam emocjonalne wsparcie, a być może podzielą się również pewnymi spostrzeżeniami, jakie okażą się dla nas kierunkowskazami. 

Anna Rychlewicz

Anna Rychlewicz

Absolwentka dziennikarstwa i zarządzania mediami. Na świat patrzy przez pryzmat tego, jakimi słowami może go opisać. Słowa są także nieodłącznym elementem jej drogi zawodowej. Zajmuje się copywritingiem, redakcją oraz korektą tekstów. O rynku pracy, ubezpieczeniach, wnętrzach, podróżach, zdrowiu i modzie. Porusza tematykę społeczną oraz kryminalną. Pasjonują ją rozmowy z ludźmi. W czasie wolnym poszerza horyzonty i eksploruje otoczenie, prowadząc blog „Brzmi Znajomo”.

Więcej artykułów "Studenci"

Polecane oferty

Najnowsze artykuły

Praca opiekun zwierząt dzikich – predyspozycje zawodowe, zarobki

Praca opiekun zwierząt dzikich – predyspozycje zawodowe, zarobki

Dzikie zwierzęta zwykle starają się trzymać z dala od ludzi, zdarza się jednak, że ranne bądź chore mogą potrzebować naszej pomocy. Kontakt z nieudomowionymi zwierzętami może być jednak bardzo niebezpieczny – dla obu stron – dlatego pomocy dzikim podopiecznym powinni udzielać profesjonaliści. Wyjaśniamy, jak zostać opiekunem dzikich zwierząt i gdzie czeka praca w tym zawodzie.

12 błędów podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Specjalistka HR wyjaśnia, czego nie robić na rozmowie o pracę

12 błędów podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Specjalistka HR wyjaśnia, czego nie robić na rozmowie o pracę

– Oprócz podstawowych błędów, takich jak brak przygotowania czy nieodpowiednia mowa ciała, istnieje wiele subtelnych kwestii, które mogą zdecydować o tym, czy otrzymasz ofertę pracy – wyjaśnia Agnieszka Ciećwierz. Specjalistka ds. HR wymienia 12 największych błędów na rozmowie o pracę, podaje przykłady i radzi, jak wybrnąć z sytuacji. Gorąco polecamy każdej osobie szukającej pracy!

Stypendium socjalne: zasady przyznawania, stypendium a praca

Stypendium socjalne: zasady przyznawania, stypendium a praca

Od 1 października 2024 roku ulegają zmianie kryteria dochodowe, od których zależy wysokość stypendium socjalnego. Podwyższone progi dochodu na osobę w rodzinie to ważna informacja dla tysięcy studentów w trudnej sytuacji materialnej, którzy bez wsparcia socjalnego mogą nie mieć szansy na naukę. Sprawdź, jakie są nowe wymagania i kto może otrzymać pomoc pieniężną na studiach.

Pomoc dla powodzian – zmiana przepisów prawa pracy

Pomoc dla powodzian – zmiana przepisów prawa pracy

Dodatkowy urlop, możliwość podzielenia urlopu na godziny, więcej wolnego na żądanie i zmniejszenie wymiaru czasu pracy nawet o połowę – to niektóre z rozwiązań zaproponowanych przez rządowy projekt nowelizacji ustawy dotyczącej przeciwdziałania skutkom powodzi. Oto z jakich nowych uprawnień będą mogli skorzystać aktywni zawodowo mieszkańcy terenów objętych powodzią.

Sztuczna inteligencja sprawdza Twoje CV – jak przejść z sukcesem rekrutację?

Sztuczna inteligencja sprawdza Twoje CV – jak przejść z sukcesem rekrutację?

Systemy ATS wybierające CV, chatboty rekrutacyjne, algorytmy AI analizujące wideo z rozmów o pracę... Brzmi jak science fiction, a taka już jest rzeczywistość procesów rekrutacji. – Przygotowanie CV z myślą o AI jest kluczowe, by przejść z sukcesem wstępną selekcję – tłumaczy ekspertka HR Agnieszka Ciećwierz. Jak napisać CV „pod algorytm" i gdzie jeszcze spodziewać się weryfikacji przez AI?

Status studenta – kiedy możesz go stracić? Dlaczego jest ważny?

Status studenta – kiedy możesz go stracić? Dlaczego jest ważny?

W październiku na około czterystu polskich uczelniach rozpoczyna naukę ponad milion osób. Nie każda z nich jest studentem i może cieszyć się z przywilejów, jakie daje tzw. status studenta. Wyjaśniamy, kto w świetle prawa ma status studenta, dlaczego jest on ważny dla ZUS i potencjalnego pracodawcy, a także co prowadzi do utraty statusu studenta.