Zaległy urlop
Część z nas już w styczniu bukuje sobie 2-tygodniowe wczasy w jakimś miłym miejscu, skrupulatnie planuje cały urlop. Są też osoby, które w końcówce grudnia zdają sobie sprawę, że nie wykorzystały w pełni należnych im wolnych dni. Czasem wynika to z własnej decyzji, a czasem pracodawca przez wzgląd na szczególne potrzeby przedsiębiorstwa odmawia udzielenia urlopu zgodnie z planem. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy zaległy urlop przepada, czy przechodzi na kolejny rok? I do kiedy można będzie z niego skorzystać?
Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop
Zgodnie z prawem pracownik powinien wykorzystać przysługujący mu urlop w tym samym roku, w którym nabył do niego prawo. Ponieważ w praktyce często jest to niemożliwe, w sytuacjach szczególnych Kodeks pracy zezwala na wykorzystanie urlopu do 30 września kolejnego roku. Zatem, do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop 2019? Odpowiedź jest prosta – do końca września 2020 roku.
Czy pracodawca może wysłać na urlop zaległy
Jeśli pracownik nie wykorzysta przysługującego mu wolnego w terminie, to ukarany zostanie pracodawca. Dlatego prawo dopuszcza w niektórych sytuacjach możliwość wysłania pracownika na urlop zaległy nawet bez jego zgody! Co prawda udzielenie zaległego urlopu powinno odbywać się po konsultacji z pracownikiem. Ale jeżeli pracownik odmawia, pracodawca, działając zgodnie z Kodeksem pracy, może udzielić wolnego bez zgody pracownika.
Nieudzielenie urlopu wypoczynkowego jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny. Państwowa Inspekcja Pracy bez trudu wyłapie przypadki łamania prawa. Jeśli pracodawca dopuścił do urlopowych zaległości, może zostać ukarany mandatem.
Kodeks pracy – zaległy urlop
Regulacje prawne dotyczące urlopów zawarte są w siódmym rozdziale Kodeksu pracy. Co ważne, należy rozróżnić zaległy urlop wypoczynkowy i niewykorzystany urlop na żądanie. W każdym roku kalendarzowym pracownik ma prawo do 4 dni nieplanowanego wolnego. Można je wziąć właściwie w ostatniej chwili, w razie losowych zdarzeń, które uniemożliwiają przyjście do pracy. Te 4 dni wliczają się jednak w pulę urlopu wypoczynkowego i niewykorzystane nie kumulują się w kolejnych latach. Zgodnie z artykułem 168. Kodeksu pracy zasady przenoszenia prawa do urlopu wypoczynkowego nie dotyczą urlopu na żądanie.
Zaległy urlop – ekwiwalent
Czy osobie, która nie wykorzystała w terminie wszystkich dni wolnych należy się dodatkowa wypłata za zaległy urlop? Jeśli umowa z pracownikiem nie wygasa, to pracodawca nie może wypłacić pieniędzy – musi udzielić dni wolnych.
Ekwiwalent za zaległy urlop przysługuje pracownikowi właściwie w jednej sytuacji. Zgodnie z art. 171. Kodeksu pracy: „W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.” Jednocześnie należy pamiętać, że: „Pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego (…) w przypadku gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą”.
