Stolarz – co robi, czy to opłacalne, jak zostać?

Przedmioty z drewna otaczają nas każdego dnia. Meble są stałym i nieodzownym elementem wyposażenia wnętrz. Stanowią wartość użytkową, ale i dekoracyjną. Ich wykonaniem zajmuje się stolarz, czyli rzemieślnik i fachowiec do spraw obróbki drewna. Choć zapotrzebowanie na usługi stolarskie nieustannie rośnie, kandydatów do pracy w zawodzie brakuje. Czy rzemiosło polegające na wytwarzaniu przedmiotów z drewna jest dziś opłacalne? Jak zostać stolarzem i gdzie szukać zatrudnienia? 

Jak zostać stolarzem?

Stolarz jest jednym z najstarszych zawodów rzemieślniczych. Pierwszy w Polsce cech stolarski powstał w 1489 roku w Krakowie. Po wielu latach świetności zawód ten odszedł jednak w zapomnienie. Dziś wydaje się, że stało się to tylko po to, by na nowo wrócił do łask i przeżył swój renesans. Choć może się wydawać, że przedstawiciele tej profesji muszą po prostu mieć fach w ręku, w rzeczywistości powinni oni posiadać szeroką wiedzę dotyczącą chociażby rodzajów drewna, metod jego obróbki czy umieć posługiwać się specjalistycznymi narzędziami, a ponadto charakteryzować się umiejętnością montażu i projektowania mebli. Wysoko rozwinięte zdolności manualne, ogromna kreatywność i wyobraźnia przestrzenna – to dopiero początek wymagań, jakie stawia ten zawód przed potencjalnymi kandydatami. Ci muszą cechować się także sporą cierpliwością, artystycznym zmysłem oraz dużą dokładnością i precyzją.  

Choć zawód stolarza kojarzy się jedynie ze specjalistą, który spod swoich rąk wypuszcza meble czy przedmioty codziennego użytku, warto wiedzieć, że mianem stolarza nazywamy szereg różnych specjalistów.

Najczęściej wyróżnia się takie grupy stolarzy jak:

• stolarz budowlany,

• stolarz meblowy,

• stolarz mebli artystycznych i wzorcowych, 

• stolarz galanterii drzewnej, 

• stolarz instrumentów muzycznych. 

Wśród przedstawicieli stolarstwa wskazać możemy także następujące stopnie zaawansowania: 

• robotnik wykwalifikowany,

• czeladnik,

• mistrz. 

Stolarz – jaka szkoła?

Pasjonaci pracy z drewnem muszą jednak zdobyć konieczną wiedzę, która poparta będzie praktyką. W tym zawodzie zamiłowanie do pracy i talent nie wystarczą. Najprostszą drogą, by zostać stolarzem, jest ukończenie szkoły zawodowej / branżowej (w klasie odpowiedniej dla zawodu stolarza) lub technikum o profilu drzewnym. Nabycie odpowiedniego wykształcenia stolarskiego, gdzie adept stolarstwa nauczy się podstawowych umiejętności i technik pracy z drewnem, otwiera furtkę do zdobywania dalszego wykształcenia i doskonalenia swoich umiejętności. W zawodzie tym kluczowa jest bowiem praktyka.

Czytaj także: Dlaczego warto wybrać szkołę branżową?

Stolarz – kurs

Na rynku znajdziemy również szeroką ofertę kursów stolarskich, na których miłośnicy rzemiosła stolarskiego mogą zdobyć niezbędną wiedzę – zarówno teoretyczną, jak i praktyczną. Zazwyczaj kurs stolarski obejmuje podstawy wiedzy o drewnie, pozwala na zdobycie umiejętności w zakresie obsługi maszyn i narzędzi wykorzystywanych w stolarstwie czy chociażby naprawy i renowacji wyrobów stolarskich. Ukończenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego daje tytuł robotnika wykwalifikowanego oraz pozwala na przystąpienie do egzaminu czeladniczego. W ramach podnoszenia kwalifikacji można również przystąpić do egzaminu mistrzowskiego. 

Stolarz – jak wygląda praca w tym zawodzie?

Stolarz – innymi słowy – rzemieślnik, który pracuje z drewnem i w drewnie. Zajmuje się produkcją elementów niezbędnych na przykład w budownictwie i wykończeniu wnętrz. Dziełem jego rąk bardzo często są stoły, komody, szafy, łóżka czy chociażby drzwi i okna. Choć utożsamiany jest zazwyczaj jedynie z osobą wykonującą przedmioty drewniane, warto jednak wiedzieć, że usługi stolarskie są znacznie bardziej rozbudowane. Rolą stolarza jest także konserwacja i renowacja mebli oraz elementów drewnianych, a także szeroko pojęta obróbka drewna, czyli lakierowanie, bejcowanie, heblowanie czy szlifowanie. Przedstawiciele tego zawodu zajmują się również montażem wykonanych przez siebie dzieł. 

W tym miejscu warto również wspomnieć o stolarzach-artystach, którzy zajmują się wytwarzaniem mebli nie tylko o wartości użytkowej, ale także artystycznej. Ebenista to specjalista, który stoi za prawdziwymi dziełami sztuki. Oprócz podstaw wiedzy dotyczącej drewna i jego obróbki, musi także doskonale orientować się w technikach dekoracyjnych, drogocennych gatunkach drewna czy specyfice pielęgnacyjnej. Choć niegdyś był on niezwykle cenionym artystą zajmującym się tworzeniem luksusowych mebli przeznaczonych na dwory królewskie, dziś – mimo że zawód nie cieszy się już takim powodzeniem – nadal ma szansę odnaleźć swoją niszę na rynku. 

Zawód stolarz – ryzyko zawodowe

Jeśli chcesz zostać stolarzem, musisz wiedzieć, że zawód ten wiąże się z pewnym ryzykiem. Stolarz jest narażony zarówno na zagrażające zdrowiu czynniki fizyczne (otoczenie z wystającymi elementami, ryzyko uderzeń i urazów, ale także pyły, wióry, trociny), chemiczne (lakiery, bejce, farby), biologiczne (niektóre rodzaje drewna mogą być alergogenne czy toksyczne) i ergonomiczne (hałas, praca w jednej pozycji przez długi czas, monotonia, konieczność stałej koncentracji i skupiania wzroku).

Na czym dokładnie polegają zagrożenia w miejscu pracy stolarza? Stolarz używa pił, dłut, młotków, szlifierek i wielu innych narzędzi. Posługiwanie się przyrządami i maszynami niesie za sobą ryzyko urazów. Wszelkiego rodzaju pyły powstające podczas obróbki drewna mogą z kolei prowadzić do podrażnienia spojówek, błon śluzowych czy dróg oddechowych. Szczególnie wysokie zagrożenie zdrowotne związane jest też z lakierowaniem mebli. W wyniku ekspozycji na lakier może dojść do podrażnienia oczu i dróg oddechowych, a także reakcji uczuleniowych czy zatruć oparami farb i lakierów. Co więcej, podczas wykonywania zadań zawodowych stolarz bardzo często pracuje w wymuszonej pozycji ciała, co może powodować dolegliwości bólowe wynikające z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego.

Z uwagi na te wszystkie zagrożenia, stolarze powinni zawsze zachowywać czujność, ostrożność i stosować się do zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie tylko w miejscu pracy, ale i w prywatnym warsztacie stolarskim warto w widocznym miejscu powiesić tablicę z instrukcją bhp. Co więcej, stolarz w czasie wykonywania obowiązków powinien korzystać z środków ochrony takich jak odzież ochronna, okulary, maski, rękawice, buty ochronne i inne, zależnie od potrzeb i warunków pracy.

Czytaj także: Prace wzbronione młodocianym – wykaz, poziom hałasu, rozporządzenie

Ile zarabia stolarz?

Jest to profesja niezwykle ciekawa i dająca sporą satysfakcję z własnoręcznego tworzenia mebli i innych przedmiotów. Jednak czy z perspektywy finansowej warto zostać stolarzem?

Wynagrodzenie za pracę w zakładzie stolarskim może znacznie różnić się w zależności od kilku czynników. Wpływ na wysokość średnich  zarobków stolarza będzie miał chociażby miejsce zatrudnienia i lokalizacja przedsiębiorstwa, a także zakres obowiązków pracownika, jego doświadczenie, a co bardzo istotne – tytuł, jakim może pochwalić się stolarz. Zupełnie inne warunki zatrudnienia będą obowiązywały chociażby w fabrykach mebli, a na inne zarobki może liczyć stolarz decydujący się na założenie własnej działalności gospodarczej. Wynagrodzenie stolarzy zwykle jest też wyższe w firmach oferujących pracę za granicą (stałą lub w ramach delegacji).

Orientacyjne zarobki na stanowisku stolarza w styczniu 2024 roku wynosiły 5050 zł brutto (mediana płac w zawodzie według danych serwisu wynagrodzenia.pl). Co drugi stolarz w Polsce mógł liczyć na pensję od 4400 zł do 6040 zł. Na zarobki powyżej 6040 zł brutto mogła liczyć grupa 25 proc. najlepiej opłacanych stolarzy w kraju. 

Gdzie szukać pracy jako stolarz?

Ekspert w dziedzinie obróbki drewna może znaleźć zatrudnienie przede wszystkim w fabrykach mebli, stolarniach czy pracowniach zajmujących się renowacją i konserwacją mebli lub zabytków. Szansą na wykonywanie swojej pracy mogą być także place budowy, jednak tutaj warto rozróżnić zawód stolarza a cieśli. 

Ten pierwszy specjalizuje się w tworzeniu przedmiotów codziennego użytku i mebli, natomiast cieśla tworzy większe drewniane konstrukcje, takie jak domy, stodoły czy statki. 

Warto również zaznaczyć, że praca stolarza zatrudnionego w dużych warsztatach stolarskich często ogranicza się do wytwarzania tych samych, powtarzalnych elementów. Osoby, które cenią sobie znacznie większą wolność artystyczną, mogą zorientować się, jak otworzyć zakład stolarski i pracować według własnych zasad. 

Czy stolarstwo to przyszłościowa ścieżka kariery?

Meble znajdują się w praktycznie każdym wnętrzu. Drewniane przedmioty codziennego użytku stanowią wartość użytkową i dekoracyjną. To z pewnością się nie zmieni, a zapotrzebowanie na usługi stolarskie rośnie z roku na rok. Boom na rynku nieruchomości, jaki możemy zaobserwować w ostatnich latach, każe mieć nadzieję, że profesjonalni stolarze z fachem w ręku bez problemu znajdą zajęcie. Zawód stolarza wspierają także ostatnie trendy w designie i wystroju wnętrz, zgodnie z którymi najbardziej cenione i poszukiwane są przedmioty codziennego użytku pochodzące z warsztatów rzemieślniczych.

 Potwierdzeniem tych słów mogą być także wyniki Barometru zawodów, badania prognozującego zapotrzebowanie na pracowników w Polsce. Według prognozy na 2024 rok na terenie całego kraju notuje się deficyt specjalistów w zakresie obróbki drewna i stolarzy. Największe braki chętnych do pracy w tych dziedzinach możemy z zaobserwować w województwach opolskim i pomorskim. Choć popyt na profesjonalnie wykonane meble z drewna nieustannie rośnie, liczba chętnych do nauki zawodu stolarza niestety nie jest wystarczająca. 

Czytaj także: Stacja polarna – praca, obowiązki zawodowe, zarobki, rekrutacja