Przekonanie, że praca w Polsce czeka przede wszystkim na osoby po studiach, okazuje się nie mieć wiele wspólnego z realiami rynku pracy. To osoby z wykształceniem branżowym oraz stopniem zawodowym technika bardzo często mogą dziś przebierać w ofertach. Jakie szkoły branżowe dają największe szanse na atrakcyjną pracę? Na co zwrócić uwagę w czasie wyboru szkoły średniej?
Spis treści
- Ogromne zapotrzebowanie na absolwentów szkół branżowych i techników
- Po jakich szkołach branżowych i technikach czeka praca w 2024 roku?
- Zawody deficytowe w Polsce, których można nauczyć się w szkole branżowej i technicznej
- Jak wybrać szkołę branżową?
- Szkoły branżowe w Polsce – najczęściej zadawane pytania
Rośnie zapotrzebowanie na absolwentów szkół branżowych i techników
Liceum ogólnokształcące, a potem studia wyższe – niedawno ten model kształcenia należał do najwyżej cenionych przez rodziców planujących przyszłość zawodową dla swoich dzieci, a także samych młodych ludzi. E efekcie Polska w krótkim czasie stała się krajem z wysokim odsetkiem osób po studiach wyższych. Byłoby to korzystne, gdyby nie fakt, że jednocześnie zawody techniczne zaczęły być traktowane po macoszemu – co nie spotyka się z realnym zapotrzebowaniem pracodawców i sytuacją na współczesnym rynku pracy. Efekt? Wiele osób po studiach, które włożyły wysiłek, a nieraz i ogromne nakłady finansowe na ukończenie uczelni wyższej, musiało i nadal musi podejmować pracę poniżej kwalifikacji – w tym nierzadko nisko płatną, w której nie wykorzystują wiedzy nabytej na studiach. Jednocześnie pracodawcy mają kłopot ze znalezieniem techników i absolwentów szkół branżowych, mających konkretne umiejętności i kwalifikacje zawodowe.
Model kształcenia, w którym wybory edukacyjne przyszłych kandydatów do pracy nie współgrają z potrzebami działających na rynku przedsiębiorstw, nie służy nikomu. Pozytywna wiadomość jest taka, że reforma edukacyjna zapoczątkowana w 2019 roku, przekształcająca szkoły zawodowe w lepiej przystosowane do warunków rynku pracy szkoły branżowe I i II stopnia, już przynosi efekty. Coraz więcej młodych ludzi dostrzega zalety szkół przygotowujących do wykonywania określonych zawodów – przede wszystkim dlatego, że takie wykształcenie często daje gwarancję na znalezienie pracy od ręki, a także – z uwagi na ciągle widoczne braki kadrowe – to szansa na atrakcyjne wynagrodzenie i stabilną umowę o pracę.
Czytaj także: Rekrutacja vs. pokolenie Z: czy to się może (nie) udać?
Po jakich szkołach branżowych i technikach czeka praca w 2024 roku?
Każdego roku w szkołach branżowych w Polsce pobiera naukę ponad 200 tys. młodych ludzi, którzy mają do wyboru około 1,7 tys. szkół branżowych I i II stopnia i ponad 200 szkół branżowych II stopnia. Nieco więcej jest techników (około 1,9 tys.), w których naukę pobiera blisko 29 tys. uczniów (GUS, Edukacja w roku szkolnym 2022/2023, wyniki wstępne). Wydaje się sporo, niemniej liczba absolwentów mających kwalifikacje do wykonywania konkretnych profesji oraz z tytułem technika wciąż jest niewystarczająca w stosunku do ogromnych potrzeb pracodawców.
Wysokie zapotrzebowanie na osoby z wykształceniem zawodowym i technicznym widać w okresowych wynikach badania Barometr zawodów, wykonywanego z inicjatywy resortu pracy. Jak co roku, także i w tym w prognoza deficytu kandydatów na rynku zatrudnienia obejmuje w większości profesje nauczane właśnie w szkołach branżowych oraz technikach. Do najbardziej perspektywicznych szkół branżowych w 2024 roku należą te o profilu budowlanym, a także przygotowujące do zawodów z branży mechanicznej, motoryzacyjnej, elektroenergetycznej, metalurgicznej, opieki zdrowotnej, transportowej i z dziedziny rachunkowości.
Praca dla budowlańców, techników mechaników, techników spawalnictwa, techników rachunkowości czy techników medycznych bardzo często dostępna jest od zaraz. Z uwagi na ogromną lukę kadrową, wysokie szanse na etat mają także kandydaci bez doświadczenia oraz uczniowie szkół branżowych i techników szukający staży i praktyk. Braki kadrowe przekładają się nie tylko na małą konkurencję w czasie rekrutacji, a też często na możliwość wynegocjowania atrakcyjnych stawek wynagrodzenia oraz stabilne zatrudnienie opierające się na umowie o pracę.
Zawody deficytowe w Polsce, których można nauczyć się w szkole branżowej i technicznej
Aż 21 spośród 29 grup profesji deficytowych w Polsce to te, do których można zdobyć kwalifikacje w szkole branżowej oraz w technikum. To ogromna szansa na szybkie podjęcie pracy już w trakcie nauki lub tuż po odebraniu dyplomu szkoły średniej. Co więcej, szkoła branżowa i technikum wcale nie przekreślają rozwoju zawodowego i podnoszenia kwalifikacji. Przeciwnie, stanowią solidną podstawę do kontynuowania nauki w szkole policealnej lub na studiach, jednocześnie wykonując wybrany zawód, zdobywając niezwykle cenne doświadczenie w pracy.
Kto jest obecnie poszukiwany na rynku zatrudnienia? Na liście zawodów deficytowych, których można się nauczyć w szkole branżowej i technikum, figurują:
-
w branży budowlanej – cieśle i stolarze budowlani, dekarze i blacharze budowlani, monterzy instalacji budowlanych, murarze i tynkarze, pracownicy robót wykończeniowych w budownictwie, robotnicy budowlani,
-
w branży drogowej i inżynieryjno-instalacyjnej – operatorzy i mechanicy sprzętu do robót ziemnych,
-
w branży elektroenergetycznej – elektrycy, elektromechanicy i elektromonterzy,
-
w branży mechanicznej – spawacze, ślusarze, operatorzy obrabiarek skrawających,
-
w branży motoryzacyjnej – mechanicy pojazdów samochodowych,
-
w branży opieki zdrowotnej – opiekunowie osoby starszej lub niepełnosprawnej, fizjoterapeuci i masażyści,
-
w branży transportu drogowego – kierowcy autobusów, kierowcy samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych,
-
w branży spedycyjno-logistycznej – magazynierzy,
-
w branży hotelarsko-gastronomiczno-turystycznej – kucharze,
-
w branży ekonomiczno-administracyjnej – pracownicy ds. rachunkowości i księgowości, samodzielni księgowi,
- pracownicy służb mundurowych.
Jak wybrać szkołę branżową?
Młodzi ludzie mają do wyboru szkoły branżowe I stopnia (3-letnie), po których można kontynuować naukę w szkole branżowej II stopnia (2-letniej) i zdobyć tytuł technika. Tytuł zawodowy technika można uzyskać także po ukończeniu technikum. W obu przypadkach absolwenci przystępują do egzaminu państwowego i zdobywają określone kwalifikacje. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wieńczący naukę egzamin państwowy ma część teoretyczną oraz praktyczną.
W szkołach branżowych i technikach szlifowanie praktycznych umiejętności i rozwiązywanie realnych problemów związanych z pracą powinna mieć szczególne znaczenie. Zajęcia praktyczne w szkole i u pracodawców, w ramach praktyk i stażu zawodowego, mają pozwolić młodemu człowiekowi na poznanie realiów profesji. Warto dokładnie zapoznać się z programem nauczania wybranej placówki edukacyjnej, poznać opinie na jej temat i dowiedzieć się, gdzie uczniowie zdobywają umiejętności praktyczne oraz jak wyglądają zajęcia.
Podczas wyboru szkoły branżowej i technikum dla siebie warto kierować się nie tylko potrzebami rynku pracy, ale i własnymi zainteresowaniami oraz talentami. Postawienie na szkołę dającą konkretny zawód można traktować jak pierwszy krok na ścieżce kariery, którą chce podążać przyszły specjalista w danej dziedzinie. Młody człowiek dokonuje w ten sposób pierwszej inwestycji w swoją przyszłość, w postaci wysiłku wkładanego w naukę, poświęcanego czasu i zaangażowania. Żeby wybór był trafny, a uczeń miał jak największe szanse na dobry start na rynku pracy, wybrana profesja powinna dawać osobistą satysfakcję i skłaniać do samodzielnego rozwoju umiejętności.
Zastanawiając się na konkretną szkołą średnią, dobrze jest też wziąć pod uwagę, czy jej oferta nadąża za szybko zmieniającym się rozwojem technologicznym. W coraz większej liczbie profesji, w tym związanych nie tylko z usługami, ale i chociażby z przemysłem, rośnie znaczenie kompetencji cyfrowych. Wybierając technikum i szkołę branżową, warto zwrócić uwagę, czy kompetencje te są w danej placówce rozwijane, a także czy uczy się w niej najnowszych technologii związanych z pracą w określonej branży i konkretnej profesji.
Czytaj także: Trendy na rynku pracy 2024 – wyzwania, szanse, zagrożenia. Co nas czeka w nowym roku?
Szkoły branżowe w Polsce – najczęściej zadawane pytania:
-
Ile jest szkół branżowych w Polsce?
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (Edukacja w roku szkolnym 2022/2023, wyniki wstępne) w Polsce działa 1672 szkół branżowych I stopnia i 226 szkół branżowych II stopnia.
-
Jaką warto wybrać szkołę branżową?
W czasie wyboru szkoły branżowej warto kierować się osobistymi zainteresowaniami, ale też zapotrzebowaniem na pracowników na rynku pracy. Aktualne prognozy Barometru zawodów wskazują na wysoki deficyt chętnych do pracy m.in. budowlańców, mechaników, kierowców, techników medycznych i techników rachunkowości. Wybranie szkoły branżowe kształcące w tych dziedzinach zwiększa szanse na szybkie znalezienie pracy po zakończeniu nauki.
