Umowa kontraktowa – podstawowe informacje

Praca na kontrakt staje się coraz powszechniejszą formą zatrudnienia. Decydują się na nią przede wszystkim specjaliści wyższego szczebla oraz firmy, które chcą powierzyć opiekę nad konkretnymi projektami wysokiej klasy menedżerom, jakich nie interesuje stały etat w jednej organizacji. Umowa kontraktowa jest specyficzną formą współpracy, której nie obejmują jednak przepisy regulujące kwestie zatrudnienia. W związku z tym na czym tak naprawdę polega umowa kontraktowa, kto może ją podpisać, jakie ma ona zalety oraz w jaki sposób następuje rozwiązanie umowy?

Umowa kontraktowa – co to?

Umowa kontraktowa, znana także jako kontrakt menedżerski, cieszy się w Polsce rosnącą popularnością. Jest to specyficzna forma współpracy, której nie definiuje ani Kodeks pracy ani żadne inne przepisy regulujące kwestie zatrudnienia. W uproszczeniu można uznać, że jest ona formą pośrednią między umową o pracę podlegającą przepisom Kodeksu pracy oraz umową zleceniem, która podlega z kolei Kodeksowi cywilnemu. Jednak z uwagi na fakt, że kontrakt nosi poniekąd cechy umowy dotyczącej świadczenia usług, można powiedzieć, że nieco bliżej jej do umowy zlecenia.

W praktyce swoboda umów oznacza, że strony umowy mogą swobodnie formułować zasady dotyczące współpracy i łączącego je stosunku. Mają dużą dowolność i brak sztywnych ram w kształtowaniu współpracy – pod jednym istotnym warunkiem. Zasady współpracy na podstawie kontraktu menedżerskiego nie mogą naruszać norm prawnych ani zasad współżycia społecznego, o czym wyraźnie stanowi Kodeks cywilny. 

Kontrakt a umowa o pracę

W tym miejscu warto również wspomnieć, że z prawnego punktu widzenia, umowa kontraktowa nie może nosić cech formalnego stosunku pracy. Co to oznacza w praktyce? Wykonywanie określonej pracy na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie pracy przez niego wyznaczonym, nosi znamiona umowy o pracę, a nie jest formą współpracy na zasadzie kontraktowej. 

Umowa menedżerska a umowa b2b i umowa agencyjna

Co jeszcze warto wiedzieć o tym rodzaju współpracy? Bardzo często kontrakt menedżerski utożsamiany jest także z umową B2B. Tymczasem jest on tylko jedną z form współpracy B2B. Warto również wiedzieć, że pod sformułowaniem kontrakt może kryć się także umowa agencyjna zawierana między przedsiębiorcami – zleceniodawcą, czyli firmą oferującą swoje usługi oraz zleceniobiorcą, czyli agentem posiadającym własną działalność gospodarczą. 

Umowa kontraktowa a wynagrodzenie

Wynagrodzenie za pracę jest niezmiernie ważnym czynnikiem, bez względu na formę współpracy. Zasady jego przyznawania mogą się jednak znacznie różnić. Dla przykładu – w przypadku wykonywania obowiązków na podstawie umowy o pracę wynagrodzenie nie może być niższe od pensji minimalnej, wypłacane jest na zasadach ogólnych z góry. Zupełnie inaczej kształtuje się jednak kwestia wynagrodzenia w przypadku zatrudnienia kontraktowego. 

Tutaj obie strony mają pełną dowolność w kwestii ustalenia wynagrodzenia. Zarówno jego wysokość, częstotliwość czy termin wypłaty – wszystko to kształtuje się na podstawie wspólnego porozumienia stron kontraktu i wprowadzonych zapisów umowy. Co ważne, menedżer pracujący na podstawie kontraktu menedżerskiego może także zrzec się swojego wynagrodzenia, co nie jest możliwe w przypadku osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę.

Sprawdź także Kalkulator Wynagrodzeń brutto-netto.

Praca w ramach kontraktu menedżerskiego a urlop

Każdy pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma niezbywalne prawo do urlopu wypoczynkowego. Kwestia przysługującego urlopu to jednak kolejna różnica pomiędzy stosunkiem pracy nawiązanym na podstawie umowy a kontraktu menadżerskiego. 

Przepisy polskiego prawa nie gwarantują pracownikom kontraktowym prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego. Warto jednak pamiętać, że ewentualne dni wolne mogą zostać ujęte w postanowieniach umowy, które ustalane są przez obie jej strony. Swoboda w kształtowaniu treści umowy kontraktowej pozwala zatem na zapis regulujący kwestię urlopu wypoczynkowego. Jak widać to, czy menedżer na kontrakcie będzie mieć prawo do płatnego urlopu, będzie wynikać z tego, jak została skonstruowana umowa.

Umowa menedżerska a składki ZUS

Kolejną kwestią związaną z umową menadżerską i budzącą wiele wątpliwości, są ubezpieczenia społeczne. Choć w przepisach nie znajdziemy regulacji dotyczących umowy kontraktowej, osoby świadczące usługi w jej ramach traktowani są jako zleceniobiorcy. Dlatego też należy posiłkować się tutaj przepisami Kodeksu cywilnego. 

W związku z powyższym, osoba pracująca na podstawie umowy kontraktowej, zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych będzie podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Do samego zleceniobiorcy należy jednak podjęcie decyzji o odprowadzaniu składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. 

Umowa kontraktowa a L4

Wiemy już, że co do zasady, osobie pracującej na podstawie umowy menadżerskiej nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego. Wyjątkiem są jedynie sytuacje, gdy kwestia ta została indywidualnie ustalona pomiędzy stronami i zapisana w treści umowy. A jak wygląda sytuacja zleceniobiorcy w momencie, gdy zachoruje? Czy osoba zatrudniona na kontrakcie ma prawo do zwolnienia lekarskiego? 

W tej sprawie – podobnie jak w sytuacji związanej z urlopem wypoczynkowym – wszystko zależy od ustaleń umownych pomiędzy stronami. Zleceniobiorcy nie przysługuje zazwyczaj prawo do płatnego chorobowego, chyba że podlega on dobrowolnemu ubezpieczeniu i opłaca składkę chorobową. 

Czytaj także: Praca podczas zwolnienia lekarskiego: czym grozi?

Zatrudnienie na kontrakt a okres wypowiedzenia umowy

Umowa kontraktowa charakteryzuje się pewnym ryzykiem. Co do zasady, może ona zostać rozwiązana w każdej chwili. Wyjątkiem od reguły są jednak sytuacje, kiedy w treści umowy zostaną zapisane pewne warunki zabezpieczające strony przed natychmiastowym zerwaniem umowy i zaprzestaniem świadczenia usług. 

Celem uniknięcia ryzyka natychmiastowego wypowiedzenia, warto więc dopilnować, by regulacje z tym związane znalazły się w treści podpisywanej umowy. To od jej stron zależy, kiedy i w jakich okolicznościach może dojść do wypowiedzenia i zakończenia współpracy. 

Warto jednak mieć na uwadze, że w przypadku, gdy taki zapis nie znajdzie się w dokumencie, wówczas zastosowanie mają przepisy obowiązujące przy umowach zlecenie. 

Czy praca na kontrakcie to korzystna forma zatrudnienia?

Umowa menedżerska – tak, jak każdy inny rodzaj umowy regulujący zasady współpracy – ma swoje wady i zalety. To, co z pewnością przemawia na jej korzyść to dowolność obu stron w formułowaniu warunków współpracy. Zleceniobiorca musi tutaj pamiętać, że może liczyć dokładnie na tyle, ile uda mu się wynegocjować ze zleceniodawcą. Zazwyczaj osoba zatrudniona w oparciu o kontrakt menedżerski może spodziewać się lepszego wynagrodzenia niż w przypadku umowy o pracę, gdyż pracodawca nie ponosi tak wysokich kosztów zatrudnienia, a więc jest skłonny zapłacić menedżerowi więcej. Z drugiej strony to, czego niestety nie otrzyma osoba na kontrakcie, to przysługujące mu prawo do urlopu wypoczynkowego czy chociażby płatne chorobowe.

Zaletą umowy menadżerskiej jest również większa elastyczność świadczenia usług, która umożliwia realizowanie kilku kontraktów z różnymi zleceniodawcami jednocześnie. W większości przypadków pracownik sam będzie mógł decydować o tym, kiedy, gdzie i w jakich godzinach będzie realizował swoje zadania. Nie jest jednak tajemnicą, że ten rodzaj pracy będzie wymagał ogromnej samodyscypliny i umiejętności zarządzania czasem. 

Umowa kontraktowa to z pewnością świetne rozwiązanie dla osób, które same sobie chcą być szefami. Muszą jednak liczyć się z tym, że praca na kontrakcie to zdecydowanie mniejsza stabilność zatrudnienia niż w przypadku umowy o pracę, a więc też mniejsze bezpieczeństwo finansowe i socjalne.

Umowa kontraktowa – kto najczęściej ją podpisuje? 

Umowa kontraktowa, ze względu na swoją specyfikę, znajdzie zastosowanie przede wszystkim w przypadku wolnych zawodów i w branżach, które wymagają od pracowników wysokich kwalifikacji i doświadczenia. Bardzo popularne są umowy kontraktowe w ochronie zdrowia, w związku z czym jest ona często stosowaną formą zatrudnienia w przypadku lekarzy. Równie często zawierają ją artyści, aktorzy, sportowcy, dziennikarze, inżynierzy, marketingowcy, specjaliści ds. HR czy programiści. Umowa kontraktowa jest świetnym rozwiązaniem dla managerów, którzy zatrudnieni są do sprawowania nadzoru nad konkretnymi projektami. 

Czytaj także: Praca w weekendy – gdzie szukać, na co uważać, jak rozliczać?

Co musi zawierać umowa kontraktowa? Wzór

Nie ma jednego obowiązującego wzoru umowy kontraktowej. Konstrukcja takiej umowy zależy przede wszystkim od stron ją zawierających. To one indywidualnie kształtują swoje prawa i obowiązki, ustalają warunki dotyczące wypłaty wynagrodzenia czy sposoby wypowiedzenia współpracy. Tak, jak zostało wspomniane wcześniej – mają dowolność w kształtowaniu treści umowy, pod warunkiem, że nie narusza ona zasad współżycia społecznego i norm prawnych. Niemniej należy pamiętać, że zawierając kontrakt menedżerski, w jego treści powinny znaleźć się pewne kluczowe informacje. Podpisując umowę kontraktową, należy zawrzeć w niej takie dane jak:

• data i miejsce zawarcia umowy,

• strony zawierające kontrakt,

• cel umowy,

• przedmiot kontraktu,

• miejsce i czas wykonywania umowy,

• prawa i obowiązki obu stron kontraktu,

• odpowiedzialność menedżera,

• wynagrodzenie i warunki jego wypłaty,

• czas obowiązywania umowy,

• zakres tajemnicy zleceniobiorcy,

• ewentualny zakaz konkurencji,

• warunki wypowiedzenia umowy,

• podpis obu stron kontraktu.